Theo lịch sử, theo những câu chuyện chắp nối của các bô lão trong làng Nghi Hải – Nay là phường Nghi Hải, Thị Xã Cửa Lò, Tỉnh Nghệ An kể: Đền làng Hiếu đã có cách đây hơn 300 năm
- Căn cứ vào 6 đạo sắc phong, xưa nhất của vua Lê Hiến Tông, niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 44 ( năm 1784) thể kỷ thứ 17- Đền làng Hiếu thờ một vị đại thần có công giúp nước và khai khẩn đất hoang lập nên làng. Dân cư sinh sống ở đây ngày càng phát triển đông vui. Đền được người dân vùng biển Nghi Hải trông coi thờ phụng. Trưởng Ban quản lý đền làng Hiếu là ông Trần Bạch Mai, 86 tuổi, phó ban quản lý ông Hoàng Đại Lợi, 40 tuổi.
Người hướng dẫn chúng tôi vào thăm đền, dâng hương- phó ban quản lý Hoàng Đại Lợi- giới thiệu:
Trải qua thời gian, với nhiều biến cố thăng trầm của lịch sử, do ảnh hưởng của 2 cuộc chiến tranh, các đền chùa, miếu mạo trên địa phận Nghi Hải, nói chung không còn nữa. Đền làng Hiếu chỉ còn nền đất cũ bỏ hoang tàn và 1 số hạng mục đã bị thời gian mưa nắng làm hư hỏng. Nhưng vẫn được cư dân nơi đây bảo quản, hương khói thờ phụng hàng năm. Đền rất linh thiêng: Ngư dân nơi đây, trước khi đi biển đều đến thắp hương, cầu an, cầu đánh bắt được nhiều cá. Quả thật lúc thuyền về sau mỗi chuyến ra khơi, đã có cá nặng đầy khoang. Nếu ai có ý phá phách, phỉ báng sẽ gặp điều không hay trong cuộc sống…
Theo các cụ cao niên truyền lại và dựa vào sắc phong thì đền làng Hiếu xưa có cấu trúc mái cong hình rồng, có thượng điện, hạ điện, xà, hạ, kèo, cột được chạm trổ hoa văn đầu rồng. Trước đền có lầu tam bảo và có đề hai chữ “ Khai môn”, bên phải và bên trái có cổng ra vào, đôi câu đối và tượng hai người lính đội nón, cầm gươm đứng gác uy nghiêm. Đền nằm ở huyệt đầu rồng, quay ra hướng Đông Nam, đón luồng sinh khí từ biển thổi vào. Theo thuyết phong thủy- là một thuyết cổ của Đông Phương có mục đích nghiên cứu địa thế cảnh quan, sử dụng địa thế cảnh quan để lựa chọn địa điểm cho các công trình kiến trúc- thì Đền Làng Hiếu thật là đại cát. Thật tiếc là những kiến trúc cổ xưa không còn nữa .
Nhờ có 6 đạo sắc phong của vua ban còn lại, từ triều đại hậu Lê đến các triều đại nhà Nguyễn làm cơ sở, nhân dân Nghi Hải đã xin chủ trương phục hồi lại đền. Ngày 6/4/ 2012, phường Nghi Hải, Thị xã Cửa Lò đã tổ chức khởi công công trình xây dựng đền Làng Hiếu. Năm 2013 khánh thành công trình phục hồi đền, với tổng kinh phí gần 4 tỉ đồng từ nguồn xã hội hóa. Những đóng góp xây dựng do các tổ chức và bà con đang sinh sống trong phường; con em đang công tác, làm ăn xa, cả trong và ngoài nước có tấm lòng hướng về quê hương nguồn cội. Trong đền, các đồ thờ cúng, bài vị, đôi hạc, lư hương, bình hoa,trống vv…đều từ các tấm lòng hảo tâm cung tiến. Các gia đình tự mang đến đặt trang nghiêm, đúng vị trí trong thượng điện , trung điện, hạ điện
Đền làng Hiếu ngày nay đã được xây dựng khang trang, nhưng vẫn giữ được phong cách cổ kính của đền xưa. Công trình kiến trúc chạm trổ rất đẹp. Đền gần như dựng lại nguyên mẫu. Trong đó,còn lưu giữ được 6 đạo sắc phong, nhiều đồ tế khí, tượng pháp xưa. Các ban thờ được bố trí để thờ các thần Cao Sơn Cao Các, Đức Thánh Mẫu, Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn và Đức Phật. Lễ hội đền Làng Hiếu được tổ chức hai năm một lần vào rằm tháng ba âm lịch. Gồm 2 phần: Lễ và hội. Phần lễ được tổ chức linh thiêng gồm có rước kiệu thần từ đền ra biển và lễ cầu ngư…Phần hội gồm các trò chơi dân gian vùng biển: thi đấu các môn thể thao, đua thuyền, chèo bơi, văn nghệ, diễn tả tinh thần đoàn kết giữa các thành viên trong một con thuyền, vượt qua sóng to gió lớn, mang về một mùa bội thu cho ngư dân phường Nghi Hải. Thuyền của các đội được trang trí màu sắc rực rỡ rất đẹp. Các đội chọn những tay đua khỏe mạnh trong tiếng hò reo dậy vang mặt biển…
Phó ban quản Lý đền, ông Hoàng Đại Lợi cho biết thêm : Chúng tôi đang chuẩn bị tổ chức lễ hội năm nay vào đúng ngày rằm tháng 3 al. Đây cũng là một dịp để con cháu gần xa hướng về quê hương. Lễ hội Đền Làng Hiếu nhằm gìn giữ những giá trị lịch sử truyền thống dân tộc Việt và đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân địa phương, cũng như du khách gần xa, du xuân về miền sông nước Cửa Hội, Của Lò,
Lễ hội Đền Làng Hiếu năm nay, Cẩm Thạch Hoàng sẽ có mặt. Kính mời các anh chị em làng FB cùng về nhé - Một chuyến du xuân đầu năm để hiểu thêm về con người và mảnh đất vùng biển đầy sóng đầy gió Nghi Hải ; để dâng nén hương trước các vị thần linh và cầu cho quốc thái dân an, biển đông lặng sóng; cầu cho sức khỏe, cầu an, cầu lộc, cầu tài...
Cửa Hội - Vinh, ngày 20/1/2016
Bài và ảnh Hoàng Cẩm Thạch
|