Đặt chân đến xứ Nghệ thì không khó để hỏi đường về xã Diễn Tháp, huyện Diễn Châu dù nó không nằm ở mặt đường quốc lộ hay trung tâm tỉnh. Với đa số người dân, địa danh này đã quá quen thuộc và được mệnh danh là dân “Do Thái” (ý nói tới sự thông minh) của Nghệ An.

Hai bên đường dẫn vào xã là những ngôi nhà cao tầng nằm san sát nhau khiến không ai nghĩ vùng quê lại lộng lẫy như khu phố của các đại gia vậy. Hai bên vỉa hè, những chiếc ôtô tải đang chờ “ăn” hàng xuất sang Lào, công nhân chăm chỉ làm việc.

Diễn Tháp nằm ở phía tây của huyện Diễn Châu, giáp với huyện Yên Thành. Trước đây, vùng đất này là đồng không mông quạnh, nước ngập quanh năm. Những năm 1990 trở về trước, người dân hầu hết làm nông. Mỗi nhà được vài ba sào ruộng khoán nên cuộc sống nghèo xơ nghèo xác, thu nhập bình quân đầu người thấp nhất huyện. Ngoài làm nông, bà con còn có nghề đúc đồng, tranh thủ làm thêm những ngày nông nhàn.

Sau đó, nhờ nhạy bén với thời cuộc, người dân bắt đầu dùng xe đạp cà tàng đi buôn đồng nát. Trước tiên họ phục vụ cho nghề đúc đồng của mình. Thời đó, hình ảnh sáng sớm người người đạp xe kéo nhau đi mua đồng nát, những đứa trẻ thì đèo thùng xốp sau xe, đi lấy kem về bán và đổi lấy đồng nát... quá quen thuộc với bà con.

Ban đầu họ chỉ đi thu gom ở các huyện xã trên địa bàn tỉnh rồi sau đó tiếp tục mở rộng địa bàn ra các tỉnh trong Nam, ngoài Bắc. Thời gian đầu họ chỉ mua đồng nhưng sau thấy nhôm, sắt, nhựa… cũng nhiều nên gom về nhập cho các đại lý lớn thu mua.

Hai bên đường vào trung tâm xã Diễn Tháp là những dãy nhà biệt thự liền kề nhau.

Thời điểm đó cả làng đi buôn đồng nát và thu mua đủ thứ như đưa xoong nồi đi đổi đồng nát, buôn lông vịt, dép nhựa hỏng, bao bì, chai lọ… Cứ hễ cái nào mua được, bán được là họ buôn hết. Cũng từ đó Diễn Tháp còn có tên gọi khác là "Làng phế liệu".

Người dân ở xã khác thấy bà con nơi đây làm quần quật như vậy mà không khá lên nên chẳng để ý hay học theo. Họ đâu ngờ, trong nội bộ xã này đang có sự chuyển mình mạnh mẽ về thu nhập, nhiều người giàu ngầm. Chỉ với chiếc xe đạp cà tàng, ăn sương nằm gió khắp nơi, người dân Diễn Tháp đang chuẩn bị cho mình một bộ mặt mới.

Khi phế liệu trong nước dần khan hiếm hơn, họ lại lân ra sang tận Lào để thu mua. Thời điểm đó, giá phế liệu tại Lào vô cùng thấp, thế là người dân trong xã lại ồ ạt kéo nhau sang nước bạn. Lúc đầu là đi xe máy, rồi lên gửi xe khách, tiếp đó là mua ôtô riêng.

Mỗi chuyến phế liệu từ Lào về lại được tập kết ở các đại lý của Diễn Hồng (xã cạnh đó). Sau công đoạn qua phân loại, tái chế phế liệu được đưa trở lại Lào bán với giá cao. Dần dần, Diễn Tháp phất lên nhanh chóng và trở thành một trong những xã giàu nhất tỉnh Nghệ An.

Bốc hàng chuẩn bị đưa sang Lào bán.

Hàng trăm tỷ phú xuất thân từ nghề đồng nát

Bắt đầu từ năm 2000 người dân Diễn Tháp đua nhau xây nhà tầng, biệt thự khiến dân quanh vùng vô cùng ngạc nhiên. Chỉ trong một thời gian ngắn, xã mang một bộ mặt hoàn toàn mới. Những ngôi nhà biệt thự nằm san sát thành một con phố dài dọc trung tâm xã.

Theo bà Chu Thị Khuyên, Chủ tịch UBND xã Diễn Tháp, hiện toàn địa phương có tới hàng trăm hộ giàu kèm theo đó là nhiều ôtô các loại. Trong đó nhiều ôtô tiền tỷ, thậm chí nhiều tỷ đồng cũng được các đại gia vùng này mạnh tay chi tiền sở hữu. Số biệt thự trong xã thì không đếm xuể vì hầu như nhà nào cũng xây cho mình một căn nhà khang trang khi đã có nguồn vốn nhất định.

Biệt thự của gia đình anh Trần Hùng (45 tuổi, ở xóm 5) trị giá hàng tỷ đồng, với nội thất toàn hàng hiệu đắt tiền. Anh Hùng vốn là một tay buôn khét tiếng ở xóm 5, chuyên đưa hàng đi Lào.

Sinh ra trong gia đình nhà nông nghèo khó, sau khi lấy vợ, anh Hùng ra ở riêng và bắt đầu xây dựng cuộc sống cho riêng mình. Những năm 1997, nghe mấy anh em rủ đi Lào, anh cũng đánh liều đi theo. Lúc đầu chỉ chiếc xe đạp cà tàng với ít đồ nhựa và nồi niêu. Dần dần có vốn anh đi Nam Định lấy hàng rồi thuê ôtô chở hàng sang Lào nhập cho các đại lý.

Hiện gia đình anh đang sở hữu 1 đại lý lớn, 2 ôtô chở hàng và hơn chục nhân công phân loại phế liệu, bốc dỡ hàng hóa có mức thu nhập khá hàng tháng.

Những ngôi biệt thự lộng lẫy như thế này ở Diễn Tháp không phải là hiếm.

Không những người lớn tuổi thành tỷ phú mà thế hệ 8X, 9X cũng giàu sang không kém. Trong số những thanh niên này phải kể đến Trần Đức Hiếu (22 tuổi, ở xóm 5). Từ nhỏ, Hiếu đã có tố chất là người kinh doanh giỏi. Sau buổi đến trường, cậu bé lại ngồi trên chiếc xe đạp đi khắp các huyện lân cận đổi kem.

Học xong cấp 2, Nguyễn Đức Hiếu quyết định nghỉ ở nhà cùng đám bạn sang Lào hành nghề buôn đồng nát. Hơn 10 năm bám trụ với nghề, khởi đầu cũng chỉ là chiếc xe máy cà tàng buộc mấy cái xoong hư, chảo thủng chạy xuyên biên giới, đến nay Hiếu đã sở hữu 2 ôtô khách, 1 ôtô con dùng làm phương tiện đi lại.

Ngoài ra anh cũng đã xây dựng cho mình một cơ ngơi bề thế mà đến cả dân thành phố nhiều người cũng phải mơ ước.

Ông Trần Quang Thạch, Trưởng xóm 5 cho biết, toàn xóm 246 hộ thì hầu như nhà nào cũng có ôtô, biệt thự. Những lao động trong xóm hầu hết đi Lào làm ăn, thậm chí có gia đình cả 5 người đều sang nước bạn làm ăn.

Hiện anh Thông đã xây dựng gia đình, cơ ngơi khang trang. Còn Lợi dù chưa vợ con nhưng cũng nắm trong tay số vốn khá lớn.

Tương tự, anh Nguyễn Hồng Thắng (29 tuổi) sau khi học xong trung cấp cơ điện nhưng đi làm lương thấp nên đã bỏ sang Lào buôn bán. Những ngày đầu do vốn ít nên anh chỉ buôn bán những mặt hàng nhỏ như kim chỉ, đá lửa, kẹp tóc... Một thời gian sau, Thắng vay mượn, cầm cố nhà cửa để mua những mặt hàng có giá trị.

Nhờ tích cóp nay Thắng đã trở thành một tỷ phú trẻ của vùng này với vốn lên đến cả chục tỷ đồng.

B à Chu Thị Khuyên, Chủ tịch UBND xã Diễn Tháp khẳng định, tuy giàu có nhưng ở Diễn Tháp không có tệ nạn xã hội. Từ chuyện trộm cắp vặt, đánh bài ăn tiền đến ma túy, buôn lậu… tất thảy đều chưa từng xảy ra trong suốt chục năm nay.

"Sống trong môi trường đủ đầy về vật chất nhưng con em Diễn Tháp vẫn phát huy đức tính tiết kiệm, cần cù, siêng năng và nuôi ý chí thăng tiến của mình", bà cho hay.