(Baonghean.vn) - Khi đạn lửa rực trời, khi lòng dân đã kết thành một mối, khi “quân với dân một ý chí”, đất nước lâm nguy, cả nước cùng ra trận. Trong những lẽ cao đẹp đó, thành phố Vinh -  thành phố Đỏ, cùng cả nước, đã lên đường. Nhớ lại ngày này, cách đây 48 năm.
 
 Giữa năm 1964, sau thất bại liên tiếp ở chiến trường miền Nam, đế quốc Mỹ đã liều lĩnh tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại ở miền Bắc.Tổng thống Mỹ,  Giônxơn trực tiếp ra lệnh cho không quân Mỹ bắn phá miền Bắc nước ta, hòng ngăn chặn sự ủng hộ to lớn của nhân dân miền Bắc đối với cuộc kháng chiến của đồng bào miền Nam, củng cố tinh thần cho ngụy quân, ngụy quyền, phá hoại công cuộc xây dựng Chủ nghĩa xã hội và tiềm lực kinh tế, quốc phòng miền Bắc, đồng thời làm giảm ý chí quyết tâm chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta.

Quân và dân thành phố Vinh năm 1958 (ảnh :Tư liệu)

Đánh giá đúng âm mưu chiến lược và thủ đoạn của địch, ........898♣ 84,m.Đảng đề ra nhiệm vụ cấp bách "Kịp thời chuyển hướng tư tưởng và tổ chức, tăng cường tiềm lực quốc phòng". Đảng chỉ đạo tăng cường xây dựng lực lượng thường trực, tăng cường mạng lưới phòng không, phát triển lực lượng DQTV...sau một thời gian ngắn nhiều binh chủng mới được thành lập.
 
Cùng với cả nước, Thành phố Vinh là trung tâm kinh tế - chính trị - văn hoá của  Nghệ An, là cửa ngõ chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam, đồng thời là trọng điểm mà từ lâu địch đã dòm ngó và rắp tâm phá hoại.
 
Quán triệt Nghị quyết của Ban chấp hành TƯ Đảng, Nghị quyết của Hội nghị Chính trị đặc biệt toàn quốc, Nghị quyết Đảng bộ thành phố Vinh thời điểm ấy, đã chỉ rõ: "Phải chuyển nhanh từ hoàn cảnh hoà bình sang thích nghi với hoàn cảnh có chiến tranh, kịp thời ứng phó với mọi tình hình, chủ động phòng tránh hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản, đồng thời phát động tinh thần toàn dân đánh giặc, toàn dân làm công tác phòng tránh, toàn dân bắn máy bay bay thấp”.
 
Chỉ sau một thời gian ngắn, hơn 100 tấn máy móc đã được sơ tán để tiếp tục sản xuất. Phối hợp LLVT của Bộ, Quân khu, Tỉnh, TP Vinh đã xây dựng 15 đài n,.kk.
kj;7ko18;p5luan sát, 23 điểm báo động, 92 trận địa pháo các loại, đào đắp 247.786 m3 đất, đá công sự, 23.939 mét giao thông hào, 23.272 hầm trú ẩn, thành lập 20 đội rà phá bom mìn, 18 đội cứu giao thông, 173 đội cấp cứu tải thương... Đến cuối tháng 6 đầu tháng 7 năm 1964, TP Đỏ đã bước vào tư thế sẵn sàng chiến đấu với khí thế tự tin vào thắng lợi.
 
Sau khi dựng nên "sự kiện Vịnh Bắc Bộ", ngày 5/8/1964, đế quốc Mỹ đã cho nhiều tốp máy bay hoạt động tại một số vùng quan trọng ven biển miền Bắc như: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh. Đúng 12 giờ 25 phút, 4 chiếc phản lực A4D của không lực Mỹ đã bay thẳng, hướng vào thành phố Vinh bắt đầu cho cuộc đánh phá miền Bắc nước ta. Chỉ sau 5 phút nổ súng, ngay từ loạt đạn đầu của các đơn vị thuộc Trung đoàn 280 pháo cao xạ và súng bộ binh tầm thấp của DQTV xã Hưng Thuỷ, phà Bến Thuỷ, kho xăng dầu, một chiếc A4D phải đền tội. Đây là chiếc máy bay đầu tiên được bắn rơi trên miền Bắc.
 
16h30 phút cùng ngày, trước thất bại khi ra quân, đế quốc Mỹ lại cho tiếp 4 chiếc A4D đánh vào khu xăng dầu (tại khu dân cư xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc, nằm sát cạnh TP Vinh) và một số nơi khác của thành phố một lần nữa. Phát huy kết quả trận đầu quân và dân thành phố lại đồng loạt nổ súng, bắn tan xác một chiếc và bị thương một số chiếc khác. Kết quả bắn rơi 2 chiếc máy bay, quân và dân thành phố Đỏ đã góp phần cùng cả nước bắn rơi 8 chiếc máy bay trong ngày 5/8/1964.
 
Thắng lợi ngày 5/8/1964 đã làm nức lòng quân dân cả 2 miền Nam - Bắc và nhân dân yêu chuộng hoà bình trên thế giới. Kẻ thù đã bị một đòn bất ngờ choáng váng, kẻ địch không hiểu vì sao ngay trong cuộc tập kích đường không đầu tiên đã bị chúng ta đánh trả quyết liệt và hiệu quả như vậy... 
 
Trong lễ tuyên dương các đơn vị lập công xuất sắc ngày 5/8/1964, Bác Hồ kính yêu đã dặn: "Các chú đã thu được thắng lợi vẻ vang, nhưng chớ vì thắng lợi mà tự mãn, chủ quan khinh địch, chúng ta phải biết rằng đế quốc Mỹ và tay sai: "Chết thì chết, nết không chừa, chúng còn nhiều âm mưu hung ác..."
 
Đúng như lời Bác dạy, từ ngày 5/8/1964 trở đi cuộc chiến đấu của quân và dân thành phố Vinh chống chiến tranh huỷ diệt bằng không quân của đế quốc Mỹ lại càng trở nên vô cùng ác liệt.
 
Với một diện tích chưa đầy 32km2 lúc bấy giờ, địch đã rải xuống đây 97.543 quả bom đạn các loại bằng 250.554 tấn, bình quân mỗi km2 phải chịu 3.048 qủa bom đạn, mỗi đầu người phải chịu đựng 1.900 kg. Địch đã đánh vào thành phố 8.768 trận với 16.230 lần tốp bằng 30.397 lần chiếc đủ tất cả các loại máy bay, trong đó có cả B52 và pháo lớn từ hạm đội ngoài biển. Có điểm chúng bắn phá ác liệt như: Khu vực Bến Thuỷ không đầy 2 km2 địch đã đánh 2.912 trận, bình quân mỗi người dân ở đây phải chịu 3.422 quả... đến cuối năm 1972 cả thành phố gần như bị tàn phá hoàn toàn, không còn một ngôi nhà nguyên vẹn, hàng nghìn đồng bào, chiến sỹ đã hy sinh và bị thương, hàng vạn nhà cửa, xí nghiệp bị san bằng.
 
Song với ý chí "Không có gì quý hơn độc lập tự do", quân và dân thành phố dưới sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là Đảng bộ tỉnh và được sự phối hợp giúp đỡ của Bộ, Quân khu, Tỉnh đã phát huy truyền thống đánh thắng trận đầu, nêu cao ý chí quyết tâm đánh thắng hoàn toàn giặc Mỹ xâm lược bảo vệ mảnh đất thành phố anh hùng, làm tròn nghĩa vụ thiêng liêng với đồng bào miền Nam.
  
Tổng kết qua 2 giai đoạn từ 1964 - 1968 và từ 1968 - 1972 quân và dân thành phố Vinh đã bắn rơi 146 máy bay của giặc Mỹ, bắt sống 6 giặc lái. Đặc biệt tự hào là bắn rơi chiếc máy bay đầu tiên trên miền Bắc (5/8/1964), chiếc thứ 100 của Thành phố (14/9/1966), chiếc thứ 200 của Tỉnh và chiếc thứ 300 của miền Bắc (27/5/1965).
 
Trong điều kiện chiến tranh ác liệt, Thành phố luôn luôn thực hiện tốt chỉ tiêu "thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người". Từ 1965 - 1972 Thành phố đã đưa tiễn 7.592 người con lên đường bảo vệ Tổ quốc, chiếm tỷ lệ 25 - 30% dân số. Hầu hết các gia đình đều có người tham gia chiến đấu, trong đó có nhiều gia đình cả ông, cha và con đều tham gia quân đội, chiến đấu trên các chiến trường trong thời kỳ lịch sử này.
 
Trong cuộc chiến đấu một mất một còn với kẻ thù,  trên mảnh đất thành phố này đã có những tâm gương tiêu biểu cho Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam như: đồng chí Phan Đăng Cát, đang nghỉ phép nghe tin giặc Mỹ đánh vào thành phố đã lập tức trở lại đơn vị chiến đấu và trong ngày 5/8/1964 anh đã 3 lần bị thương nhưng vẫn tiếp tục chỉ huy khẩu đội cho đến hơi thở cuối cùng; có những thiếu nhi như Võ Chí Dũng tiếp lá ngụy trang pháo và đã hy sinh anh dũng; những công nhân đi trong bom đạn đưa xe, phà ra tiền tuyến; có những chị như Chi Mai giữ vững mạch máu giao thông điều chỉnh xe qua trọng điểm. Còn đó rất nhiều những tập thể và cá nhân được nhà nước tuyên dương Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân như Xã Hưng Thủy, Phà Bến Thủy, Nhà máy Điện, Nhà máy Gỗ Vinh, Đồn Công an Ga Vinh và Đồn Công an số 5. Có đơn vị tuyên dương Anh hùng 2 lần như Xã Hưng Thủy và Phà Bến Thủy. Và còn đó, những cá nhân như ông Huỳnh Ngọc Đủ, Nguyễn Trọng Tường, Nguyễn Hữu Tùng. Đảng và Nhà nước đã trao tặng cho tập thể và cá nhân 118 huân chương cao quý các loại, đặc biệt ngày 14/9/1966, quân và dân Thành phố Vinh được Bác Hồ gửi thư khen ngợi nhân dịp bắn rơi chiếc máy bay thứ 100 của thành phố.
 
Chiến thắng ngày 5/8/1964 cũng như chiến công của gần 10 năm chống chiến tranh phá hoại và hủy diệt của đế quốc Mỹ là một trong những trang sử hào hùng trong truyền thống chống giặc ngoại xâm của quân và dân thành phố Đỏ anh hùng và mãi mãi là niềm tự hào của Đảng bộ và nhân dân thành phố Vinh.

CBCS Lực lượng vũ trang thành phố trong một chuyến đi dã ngoại đêm

Với những thành tích to lớn trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, LLVT Thành phố Đỏ được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng trao tặng nhiều danh hiệu cao quý: Anh hùng LLVT nhân dân cho LLVT Thành phố và 17 tập thể, 7 cá nhân có thành tích đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu. 51 Huân chương Chiến công các loại cho 50 tập thể và cá nhân và nhiều đơn vị đạt danh hiệu Quyết thắng và hàng trăm tập thể và cá nhân được tặng bằng khen, danh hiệu Chiến sĩ thi đua, Chiến sĩ quyết thắng. Trong thời kỳ mới, LLVT Thành phố được Chính phủ tặng 2 Huân chương Chiến công, 2 Bằng khen; Bộ Quốc phòng tặng 3 cờ và 5 bằng khen; được Bộ Tư lệnh Quân khu 4 và UBND Tỉnh tặng nhiều cờ, Danh hiệu Đơn vị Quyết thắng và bằng khen. Tỉnh ủy Nghệ An tặng cờ Đảng bộ đạt vững mạnh tiêu biểu xuất sắc 10 năm liên tục (2001 - 2010), Thành ủy Vinh tặng cờ 10 năm liên tục trong sạch vững mạnh (2001- 2010) và nhiều Bằng khen, giấy khen cho Đảng bộ Quân sự Thành phố.
 
Nhớ ngày đánh thắng trận đầu cách đây 48 năm, lại thêm một lần để hiểu và yêu thêm truyền thống yêu nước và cách mạng của nhân dân TP Đỏ anh dũng – kiên cường. Câu thơ “Lưng đeo gươm, tay mềm mại bút hoa”, của cố nhà thơ Huy Cận đã nói lên điều đó. Nhân dân, đất nước này thao thiết yêu hòa bình, không bao giờ muốn chiến tranh. Nhưng cũng rất anh dũng kiên cường để bảo vệ nền Độc lập – Tự do của Tổ quốc.

Trần Hải