Những năm qua, cùng với sự phát triển của kinh tế, xã hội, hoạt động thiện nguyện đã trở thành phong trào rộng khắp trong cộng đồng, tác động không nhỏ đến vấn đề an sinh xã hội, hướng tới người nghèo, vùng sâu ,vùng xa, những cảnh đời bất hạnh…

Thiện nguyện hiểu một cách nôm na là tự nguyện làm việc tốt, không đòi hỏi, mong đợi được đền đáp, bao hàm trong đó cả từ thiện (làm việc thiện vì lòng yêu thương con người) mà hoạt động cơ bản là tổ chức kêu gọi quyên góp, ủng hộ, và trao tặng vật chất cho những người gặp hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn. Từ chủ trương của Đảng và nhà nước trong việc đẩy mạnh công tác an sinh xã hội, tích cực giúp đỡ người nghèo, hoạt động thiện nguyện cũng theo đó, phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn.

Các chương trình kêu gọi lớn của Trung ương, của các địa phương (tỉnh, huyện) trong những năm qua, nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của nhiều cơ quan, đơn vị, công ty, tập đoàn, nhà hảo tâm… đã quyên góp, ủng hộ được hàng nghìn tỷ đồng, góp phần thiết thực trong việc giúp đỡ, cải thiện đời sống của người nghèo… Trong đó “Tết vì người nghèo” được tổ chức ở các địa phương vào dịp cuối năm là một chương trình tiêu biểu, có sức lan tỏa lớn.

Phong trào thiện nguyện tự phát của các giai tầng trong xã hội hướng về người nghèo cũng phát triển mạnh mẽ từ thành phố đến nông thôn, miền núi. Người tham gia phong trào là trí thức, cán bộ, công nhân…, nhưng đông đảo nhất vẫn là lực lượng đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên các trường đại học. Họ đến với các câu lạc bộ (CLB) thiện nguyện bằng tinh thần xung kích, lăn xả, sẵn sàng cống hiến để hoàn thành nhiệm vụ chung. Điều đáng mừng là ở các thành phố lớn, trường đại học lớn có nhiều CLB thiện nguyện hoạt động trên địa bàn nhiều tỉnh. Ngoài ra còn có các hội, nhóm thiện nguyện đồng hương ở các tỉnh, các hội thiện nguyện của người Việt Nam ở nước ngoài thành lập với mục đích giúp đỡ con em người Việt xa quê gặp nạn, hướng về những cảnh đời khó khăn ở trong nước.

Như đã nói, trong hoạt động thiện nguyện, bản thân người tham gia thiện nguyện không mong đợi được đền đáp, nhưng sự “cho” và “nhận” luôn diễn ra song hành trong quá trình thiện nguyện. Khi đó, thiện nguyện không chỉ là “cho” mà là sự san sẻ các giá trị vật chất trong xã hội từ nhiều sang ít, có sang không, góp phần tạo nên sự hài hòa trong cộng đồng. Hoạt động thiện nguyện hiên nay tuy chỉ tập trung rầm rộ vào những dịp tết Nguyên Đán, ngày Quốc tế Thiếu nhi, khai giảng năm học mới, tết Trung Thu, mang tính nhất thời nhưng cũng có ý nghĩa không nhỏ trong việc động viên, giúp đỡ các hoàn cảnh éo le, nghèo khó, đồng bào vùng sâu, xa, đang thiếu thốn cái ăn, cái mặc, bớt đi ít nhiều nỗi lo vật chất, có thêm nghị lực, sức mạnh để vươn lên trong cuộc sống, lao động và học tập. Người nghèo – đối tượng trong các chương trình thiện nguyện, đã nhận được cả giá trị vật chất lẫn tinh thần, còn người tham gia thiện nguyện, chưa hẳn họ là người giàu có, khá giả, mà đông đảo là “vô sản” như học sinh, sinh viên, vẫn hăng hái hoạt động để được lăn xả, trải nghiệm với thực tế cuộc sống. Những gì họ làm không chỉ “cho” mà còn được “nhận”, đó là niềm vui, là sự thanh thản ở tấm lòng hướng thiện, bao dung.

Nằm trong xu thế chung, ở Nghệ An, phong trào thiện nguyện cũng phát triển khá rầm rộ. Ngoài những chương trình kêu gọi ủng hộ, giúp đỡ người nghèo của tỉnh, phong trào thiện nguyện tự phát đã diễn ra ở khắp nơi. Riêng ở TP Vinh, bên cạnh một số CLB do những người lao động tự do thành lập, có đến hàng chục CLB thiện nguyện của sinh viên ở các trường Đại học, cao đẳng…tùy vào hoàn cảnh, điều kiện học tập, mà hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau. Đó có thể là tập hợp những học sinh, sinh viên thường đi nhặt ve chai, bán giải khát, đi biểu diễn văn nghệ… để quyên góp tiền làm từ thiện. Ở các địa phương còn có CLB thiện nguyện các huyện, Hội đồng hương Nghệ An ở các tỉnh, ở các nước cùng tham gia hoạt động. Nhắc đến phong trào thiện nguyện ở Nghệ An, mọi người sẽ nghĩ đến những CLB tên tuổi: Hành trình xanh Nghệ An, Thiện nguyện âm nhạc Thành Vinh, Bluse trắng, Ngân hàng máu sống, Thanh niên vì cộng đồng Nghệ an 37, Ứơc mơ xanh…

Các CLB, hội, nhóm hoạt động thiện nguyện theo cách riêng nhưng tựu chung vẫn là kêu gọi quyên góp, tặng quà, tặng nhà… cho những gia đình hoàn cảnh, những vùng quê nghèo khó. Mạng xã hội đã trở thành người bạn đồng hành cùng với phong trào thiện nguyện, trong việc chia sẻ thông tin, tập hợp lực lượng… Sau khi nắm bắt được “đối tượng” trên báo chí, trên mạng, các CLB sẽ phát tán thông tin lên facebook, kêu gọi giúp đỡ kịp thời. Những CLB có uy tín, sẽ nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh, ngoài nước. Những CLB của sinh viên, thường chịu khó lao động, buôn bán nhỏ tại thành phố, kiếm tiền làm từ thiện. Qua theo dõi hoạt động của CLB Hội thanh niên vì cộng đồng Nghệ An 37, họ đã có 6 năm làm thiện nguyện từ góp nhặt ve chai, chi hàng chục triệu đồng, để tổ chức các chuyến đi trao quà cho đồng bào miền Tây. Đặc biệt, Hội đồng hương, từ thiện Nghệ An ở Đài Loan, Ma Cao, Hàn Quốc, CHLB Đức… hàng năm cũng đã góp được tiền tỷ để giúp đỡ những lao động Nghệ An ở nước ngoài gặp nạn hay gửi về ủng hộ các hoàn cảnh éo le ở quê hương…

Tham gia trải nghiệm cùng 1 CLB thiện nguyện, mới thấu hiểu và thấm thía tấm lòng của người đi thiện nguyện miền Tây. Quyên góp được vật chất đã khó, chặng đường đi tặng quà lại còn khó hơn. Họ tự khảo sát, thăm dò địa điểm, tự góp kinh phí thuê xe ô tô đến với các vùng khó khăn ở Con Cuông, Tương Dương, Kỳ Sơn.. Nhiều nơi đến được một bản làng, trường học nào đó, phải vượt qua hàng chục con suối, tay xách nách mang, đi bộ cả ngày đường. Tuy vất vả nhưng sau mỗi chuyến đi, nụ cười vẫn tỏa rạng trên khuôn mặt mỗi người và vẫn sẵn sàng cho những chuyến đi tiếp theo. Họ làm được như vậy bởi có sự nhiệt huyết của tuổi trẻ, bởi trái tim và tấm lòng của họ đã hướng về nơi đó. Phong trào thiện nguyện ở Nghệ An đã và đang thắp lên niềm tin yêu cuộc sống cho những cảnh đời bất hạnh, những miền quê nghèo khó.

Tuy đây đó còn hoạt động chồng chéo, chưa minh bạch, rõ ràng trong thu chi, có dấu hiệu biểu hiện trục lợi cá nhân ở một số CLB, nhưng nhìn chung hoạt động thiện nguyện đang phát triển mạnh mẽ hiện nay là cần thiết và mang ý nghĩa văn nhân cao đẹp. Đó là sự tiếp nối, phát huy truyền thống “thương người như thể thương thân” của ông cha ta.

An Nam.