Ôm ấp bờ vịnh là những rừng cây xanh mát và dãy núi Cổ Ngựa lan ra biển đến 15km. Nhiều dải núi kín đáo tạo nên những vịnh, vũng biển yên ả khí lành như câu ca dao bản địa:

Vũng La, Vũng Lắm, Vũng Chào
Vũng Dông, Vũng Mắm, vũng nào cũng thương…

Bình minh ở vịnh Xuân Đài (Ảnh: Lê Minh)

Cạnh các bãi tắm phẳng phiu mơ mộng, những ghềnh đá nhấp nhô, phô đủ sắc màu theo từng buổi nắng, dong thuyền trong gió trên vịnh Xuân Đài, du khách còn có điều kiện khám phá thêm nhiều điều kỳ ảo, hiếm thấy trên các đảo nhỏ, những rạn san hô, rong biển... Hòa mình cùng với đời sống các làng ngư dân, khách du sẽ cảm nhận tính cách thân thiện, bộc trực, khẳng khái của một vùng văn hóa biển Nam Trung Bộ.

Theo sử sách, Xuân Đài là một trong những nơi đặt chân đầu tiên của lưu dân người Việt trên vùng đất trấn biên Phú Yên hơn 400 năm trước, nơi ghi đậm chiến công đầu tiên của người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ đánh tan đội thủy quân chủ lực của Nguyễn Ánh, mở ra triều đại Tây Sơn. Đây còn là nơi diễn ra hoạt động ngoại giao đầu tiên giữa Việt Nam và Hoa Kỳ dưới thời vua Minh Mạng. Cũng tại đây, vào tháng 4/1945, tàu hải quân Nhật bị máy bay Đồng Minh bắn chìm; nhiều di vật lịch sử như súng thần công cũng đã được tìm thấy ở vịnh biển này. Xuân Đài cũng là nơi ghi dấu tập kết của những đoàn thủy binh, tàu cá để tiến ra biển Đông, xuôi về phương Nam trong cuộc mở mang, tạo lập cõi bờ của cha ông.

(Báo Phú Yên)