Cá tào lao hay còn gọi là cá chìa vôi, cá phóng lao sinh sống tập trung ở vùng biển các tỉnh miền Trung. Chúng trú ngụ ở những rạn san hô và săn mồi bằng chiếc mỏ như mỏ vịt, nhưng rất dài đặc trưng của mình nên có biệt danh là “cá tào lao”.

Trong những ngày này, làng biển Sa Huỳnh đang hồ hởi bởi những chuyến tàu bội thu trở về đầy ắp cá cá ngừ đại dương, cá thu, cá ngừ sọc dưa, cá bè xước, nhất là cá tào lao. 

Cá tào lao là một hải đặc sản quý của vùng biển miền Trung, tập trung ở vùng biển các tỉnh từ Đà Nẵng đến Ninh Thuận. Nhiều con có chiều dài cả mét, nặng hơn 1kg. Theo ngư dân Sa Huỳnh, chúng xuất hiện từ tháng 3 đến tháng 9 âm lịch, nhiều nhất là vào tháng 6 âm lịch, là thời điểm cá tào lao tập trung thành đàn đi kiếm ăn ở khu vực san hô nhiều.

Với nhiều người cá tào lao còn quá xa lạ bởi tên gọi, hình thù nhìn đã thấy “ớn”, “mỏ” cá như mỏ vịt, nhưng rất dài, thân dài như cái ống, mình tròn như lươn, da màu hồng đỏ hoặc đen. Cá chỉ có một trục xương sống ở giữa, thịt bọc xung quanh.

“Ở Sa Huỳnh, mụ nào lắm mồm, lanh chanh lách chách được đặt danh hiệu “mỏ cá tào lao”. Danh hiệu cá tao lao đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân Sa Huỳnh, giờ hiếm ai nhớ tên của nó là chìa vôi” - Chủ tịch UBND xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ Nguyễn Duy Trinh cởi mở.

Cá tào lao ngày một khan hiếm nên giá thành của loại cá này cũng ngày một tăng cao, loại lớn hơn 1 kg/con có giá bán tại bến là 250.000 - 260.000 đồng/kg; loại nhỏ, dưới 1kg/con có giá từ 180.000 đến 200.000 đồng/kg.

Số lượng loài cá này ngày càng khan hiếm, giá trị kinh tế cao, phần lớn ngư dân đánh bắt được đều bán cho đầu nậu chở ra cung cấp cho các nhà hàng ở TP. Đà Nẵng. Bây giờ không phải lúc nào người dân hay khách cũng có thể mua, thưởng thức được món cá này ở Sa Huỳnh.

Cá tào lao là loại cá có giá trị kinh tế cao vì giá trị dinh dưỡng của nó lớn, thịt cá giàu canxi, chất béo, chất đạm, vitamin, kali… Cá nung núc thịt, thịt ngọt, béo, dai, thơm lừng, có thể chế biến thành những món như nướng muối ớt, nướng sa tế, nấu lẫu, chiên giòn, làm gỏi…, trong đó món nướng được nhiều người ưa chuộng vì vừa ngon lại dễ chế biến.

Để chế biến được món cá tào lao nướng, cá mua về cắt bỏ đầu cá, xẻ đường dài dưới bụng móc phần ruột ra ngoài, rửa sạch, để thật ráo nước. Với cá lớn có thể cắt thành nhiều khúc xiên xiên, ướp các gia vị như nghệ, hành, tiêu, ớt, tỏi, mắm hoặc muối, đảo đều cho cá thấm gia vị trong khoảng thời gian từ 15 đến 30 phút.

Sau đó, cho cá lên lên vỉ đặt trên bếp than hồng nướng lửa nhỏ, phết lên cá dầu hoặc mở cho cá khỏi bị khô hốc, có mùi thơm, béo ngậy, trở đều tay. Chỉ một loáng là mùi thơm của cá lan tỏa khiến ai cũng thấy thòm thèm.

Người sành ăn thường ăn cá chìa vôi nướng cuốn bánh tráng rau sống hoặc lá cải xanh chấm với muối sống giã ớt hoặc mắm ngon.

Cá tào lao được các nhà hàng chế biến rất nhiều món. Cá tào lao nấu lẩu cũng tuyệt vời. Cá tào lao cắt đầu, mổ bụng, rửa sạch, cắt khúc. Nấu nước lẩu, cho cá vào, nêm nếm gia vị là có món lẩu cá. Cá tào lao chiên giòn, làm gỏi, cá bọc lá chuối nướng với tỏi ớt lá chanh cũng hấp dẫn không kém.

A. Kiều/ Báo Quảng Ngãi

Nguồn quehuongonline.vn

http://quehuongonline.vn/ban-sac-van-hoa/ve-quang-ngai-thuong-thuc-dac-san-ca-tao-lao-20180508160157720.htm