Ngày nhỏ ở quê nhà, những trưa hè oi bức, má thường sai tôi đi hái rau trai. Ban đầu tôi không biết rau trai là rau gì. Má diễn tả rau dại mọc bò trên nền đất nơi lềnh bềnh, lấp xấp nước. Lá rau thon thon, chóp nhọn như lá trầu, hơi dày, rìa có một ít lông. Từ tháng 5 tới tháng 9, rau trai nở vài chòm bông nhỏ màu xanh tim tím. Má diễn tả nhiều nhưng rốt cuộc tôi như người mù xem voi. Bất lực, má dẫn tôi ra vườn, nơi ẩm thấp, chỉ cụ thể những giề rau trai xanh mướt bò lan khắp mặt đất một bờ mương. Vậy là tôi và má ngắt một mớ rau trai cho vô rổ đem về nhà nấu nước uống.

Trong sức nóng của hơi nước xông lên mặt, tôi cảm nhận vị ngọt dễ chịu từ từ trôi tuột xuống bao tử. Nghe tôi khen nước rau trai ngọt, má cười bảo nhờ có thêm đường cát vào.

Nhưng rau trai đâu chỉ có nấu nước uống. Nó còn là món canh giải nhiệt ngày hè của gia đình tôi. Má nấu canh rau trai cùng với một số rau hoang dã trong vườn nhà, gọi là canh tập tàng. Canh rau tập tàng, tùy theo điều kiện, có khi má nấu với cá lóc, lúc lại thịt nạc bằm... Tất cả đều được cả nhà tôi thưởng thức ngon lành cùng vài món ăn khác. Canh ngon là vậy, lại lành. Má nói rau trai ngoài tác dụng giải nhiệt còn lợi tiểu, chống viêm, tiêu sưng, trị cảm cúm, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm họng...

Nghe má liệt kê nhiều lợi ích của rau trai, tôi thầm phục. Nhưng tôi phục cụ thể tác dụng của rau trai hơn hết khi bị bụi bay vô mắt. Với chất nhựa trơn trơn, cọng rau rà qua rà lại ngoài rìa tròng mắt, mát lạnh và êm ả. Chỉ một lát thôi, mắt sẽ trở lại bình thường.

Bây giờ ở thành phố đường sá tráng nhựa, bê tông hết bờ mương, con rạch nên rau trai khó kiếm. Thảng hoặc đi chợ mua rau tập tàng may mắn có đước nhúm rau trai thì mừng, và cũng nhớ cả những kỷ niệm ngày xưa.

(Theo Dân Việt)