Thêm một người bạn Nga thân thiết của nhân dân Việt Nam ra đi. Đó là Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Nga Mikhail Titarenko, Viện trưởng Viện Viễn Đông (thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học Nga). Ông vừa từ trần ở tuổi 82 ngày 25/2 vừa qua. Là một Nhà khoa học tài năng, có nhiều hoạt động gắn bó với các nước phương Đông, Viện sỹ Titarenko cũng dành khá nhiều tình cảm cho đất nước và nhân dân Việt Nam. Phóng viên Đài TNVN thường trú tại LB Nga có bài viết về Viện sỹ Titarenko.

                                      Chân dung viện sỹ Titarenko

Tốt nghiệp khoa Triết của trường Đại học Tổng hợp Quốc gia mang tên Lomonosov danh tiếng vào năm 1957, sau đó tiếp tục học và tốt nghiệp cao học ở Đại học Tổng hợp Bắc Kinh (Trung Quốc), rồi nghiên cứu tại Khoa Triết cùng các nhà triết học lớn của Trung Quốc … Viện sỹ Titarenko là một nhà Phương Đông học nổi tiếng của Nga. Ông là Chủ tịch Hội Hữu nghị Nga – Trung và sự nghiệp của ông gắn liền với khoảng thời gian dài tới 60 năm tươi đẹp của lịch sử Viện Viễn Đông với những công trình khoa học thường thức về Trung Quốc, các nước Đông Á mà ông là tác giả hoặc chỉ đạo khoa học.

Vào năm 1985 Viện sỹ Titarenko trở thành Viện trưởng Viện Viễn đông (thuộc Viện Hàn lập Khoa học Nga) và tài năng của ông tỏa sáng chính là ở thời gian ông công tác tại đây. Trong suốt 25 năm, dưới sự lãnh đạo của Ông, Viện Viễn Đông đã được biết đến không chỉ ở Nga mà ở nhiều quốc gia trên thế giới, là một trung tâm khoa học lớn trong lĩnh vực nghiên cứu Trung Quốc, Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên, các vấn đề châu Á-Thái Bình Dương; các hoạt động của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và Nhóm các nước có nền Kinh tế mới nổi (BRICS). Và trong khoảng thời gian này, ông đã viết và xuất bản hơn 300 công trình khoa học, trong đó có 25 cuốn sách. Nhiều cuốn sách của ông đã được dịch ra các thứ tiếng như Nhật, Mỹ, Triều Tiên, Đức, Ấn độ, Việt Nam và nhiều nước khác. Chính bởi những đóng góp to lớn của mình, Viện sỹ Titarenko đã nhận được rất nhiều phần thưởng cao quý của Liên Xô, LB Nga như Huân chương “Danh dự” của Liên Xô năm 1974, 1984, Danh hiệu “Nhà hoạt động khoa học Công huân Nga” (năm 1995)… cùng nhiều Huân, Huy chương khác của các nước mà ông từng có những công trình nghiên cứu hoặc hoạt động hợp tác.

    Các nhà Việt Nam học tặng quà cho Viện sỹ nhân kỷ niệm

                        Sinh nhật lần thứ 80 của ông

Viện sỹ Titarenko luôn dành tình cảm sâu nặng cho đất nước và con người Việt Nam. Vào năm 1999 ông làm chủ tịch Ủy ban Hợp tác nhân đạo với Việt Nam. Và đến năm 2007 theo sáng kiến của ông, Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN thuộc Viện Viễn Đông đã được thành lập và đến nay Trung tâm này đã khá phát triển với những nhà Việt Nam học hàng đầu của Nga.

Ông Evghêni Kobelev, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN, Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Nga – Việt nhớ lại: 

“Khi chúng tôi thành lập Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và ASEAN, Viện sỹ Titarenko có nói rằng, không chỉ là trung tâm nghiên cứu Việt Nam mà còn là cả khu vực ASEAN bởi vì Việt Nam giữ một vai trò rất quan trọng trong Cộng đồng này bởi vì Việt Nam là một thành viên có một ảnh hưởng rất lớn đối với khu vực này”

Nói về những tình cảm mà Viện sỹ Titarenko dành cho Việt Nam cũng như những đóng góp to lớn của ông với sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam, ông Kobelev khẳng định:

“Tôi muốn nhấn mạnh rằng, ông có những đóng góp rất to lớn trong việc đào tạo các cán bộ Viện Nghiên cứu Trung Quốc tại Việt Nam. Khi công tác tại Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, Ông là người đã đưa ra ý tưởng về thành lập Liên doanh Dầu khí Viet-sovpetro và là người tới tham dự sự kiện khai trương Liên doanh này ở Vũng Tàu. Bởi vậy, có thể nói, ông là người trực tiếp nhất trong việc thúc đẩy phát triển mối quan hệ Nga – Việt”.

Viện sỹ Titarenko đón nhận Huân chương Hữu Nghị

của nước CHXHCN Việt Nam

Nhân dân Việt Nam mãi ghi nhớ công lao to lớn mà Viện Sỹ Titarenko đã đóng góp cho sự nghiệp khoa học và phát triển đất nước. Ông đã được tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Khoa học – Xã hội” (vào năm 2009). Đặc biệt vào ngày 28/4/2014, đúng dịp kỷ niệm tròn 80 năm Ngày sinh của Viện Sỹ, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký tặng Viện sỹ Huân chương Hữu nghị để ghi nhận những đóng góp to lớn của ông. Xúc động khi đón nhận phần thưởng cao quý này, Viện sỹ Titarenko đã phát biểu:

“Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Việt Nam đã ghi nhận những đóng góp của tập thể Viện Viễn Đông chúng tôi và trao tặng tôi Huân chương cao quý này. Tôi sẽ cố gắng nhiều hơn nữa để xứng đáng với phần thưởng này, xin cảm ơn!”.

Và hôm nay, 1/3, tại thủ đô Moskva, nhiều nhà nghiên cứu Việt Nam, đông đảo những người bạn của nhân dân Việt Nam cùng bạn bè, người thân của Viện sỹ Titarenko… vô cùng đau xót chia tay với một người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam, nhà nghiên cứu phương Đông tài ba của nước Nga – Viện sỹ Mikhail Titarenko./.

 (Điệp Anh, VOV Moscow, 01/03/2016)