Dự án Ðường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024. Theo đó, dự án đi qua 20 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, quy mô đầu tư tuyến đường đôi, khổ 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng trục 22,5 tấn/trục.

Toàn tuyến có 23 ga hành khách và 5 ga hàng, trong đó qua địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có 3 ga, gồm 1 ga hành khách tại xã Thạch Ðài (TP Hà Tĩnh), 1 ga hành khách và 1 ga hàng hóa đang dự kiến đặt cùng một vị trí nằm trên địa phận 2 phường Hưng Trí và Kỳ Trinh (TX Kỳ Anh).

Ảnh minh họa tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Vị trí ga tại TP Hà Tĩnh sẽ được đặt tại khu vực phía Tây thành phố, nằm trên trục đường Hàm Nghi nối vào trung tâm thành phố. Sau đó tuyến cơ bản bám theo hành lang đường bộ cao tốc đi về phía Vũng Áng. Đối với ga hành khách và 1 ga hàng hóa tại thị xã Kỳ Anh, được bố trí nhánh kết nối với nhau để kết nối với Khu kinh tế Vũng Áng.

Theo ông Trần Quang Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Tĩnh, theo hồ sơ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của dự án, đối chiếu vị trí dự kiến quỹ đất tại các ga với quy hoạch trên địa bàn Hà Tĩnh, hiện nay không gian phát triển quanh nhà ga hành khách dự kiến đang bị ảnh hưởng bởi các dự án đã được quy hoạch trước đó.

Cụ thể, tại xã Thạch Ðài, bị ảnh hưởng bởi Ðồ án Quy hoạch phân khu xây dựng Khu đô thị Hàm Nghi kéo dài, tỷ lệ 1/2000 được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt tại Quyết định số 1531/QÐ-UBND ngày 30/6/2023. Không gian phát triển quanh nhà ga hành khách, ga hàng hóa dự kiến tại phường Hưng Trí và phường Kỳ Trinh cũng bị ảnh hưởng bởi nhiều đồ án quy hoạch, gồm Ðồ án Quy hoạch phân khu xây dựng phường Hưng Trí tỷ lệ 1/2000; Quy hoạch chi tiết xây dựng khu tái định cư xã Kỳ Lợi tại phường Kỳ Trinh và phường Hưng Trí, tỷ lệ 1/500...

Qua xem xét sơ bộ, quỹ đất dành cho không gian phát triển quanh ga dự kiến nằm trên địa phận 2 phường Hưng Trí và Kỳ Trinh khoảng 150-200ha, hiện nay không đảm bảo diện tích theo yêu cầu của Nghị quyết 172/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội. Cùng với đó, hiện nay tại khu vực quanh các ga đang có các nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án, nếu thực hiện sẽ ảnh hưởng đến không gian phát triển quanh ga.

Để tập trung cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Sở Xây dựng Hà Tĩnh đề xuất chính quyền tại các điểm đặt nhà ga, tạm dừng quy hoạch, đề xuất chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư các dự án trong phạm vi ranh giới với tổng diện tích khoảng 550ha.

Để chuẩn bị các điều kiện thuận lợi trong việc triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, UBND tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu các đơn vị, địa phương có dự án đi qua tổ chức thông báo, tuyên truyền, vận động, phổ biến các thông tin liên quan đến các đơn vị, địa phương và nhân dân trên địa bàn.

Nhất là các hộ dân trong phạm vi dự kiến GPMB để người dân được biết, đồng thuận với việc đầu tư dự án, không xây dựng các công trình trong phạm vi ranh giới dự án theo quy định. Mục đích là để quản lý chặt chẽ quỹ đất trong phạm vi dự án; tạo thuận lợi trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB phục vụ thi công triển khai dự án.

Tỉnh Hà Tĩnh cũng đang tập trung rà soát tổng thể các công trình, dự án đầu tư tại địa phương ảnh hưởng bởi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Chủ động đánh giá mức độ ảnh hưởng để đưa ra phương án xử lý đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn, tránh phát sinh các khối lượng gây thất thoát, lãng phí.

Qua đó, nhằm hạn chế tối đa việc chồng lấn trong công tác quy hoạch, quản lý đất đai, đầu tư, xây dựng các chương trình, dự án trong phạm vi ranh giới được xác định trên cơ sở hồ sơ thiết kế sơ bộ trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của dự án. Đồng thời, nghiên cứu, rà soát, đề xuất các giải pháp xây dựng đường gom, cống chui, tường chắn, đường công vụ nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại, đảm bảo đời sống dân sinh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thời điểm hiện nay, các đơn vị, địa phương đang triển khai việc rà soát, kiểm đếm sơ bộ, xác định khối lượng và kinh phí thực hiện GPMB, đặc biệt các hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất phải tái định cư. Hà Tĩnh đang chủ động khảo sát, dự kiến các khu đất để bố trí tái định cư phục vụ cho quá trình triển khai công tác GPMB kết hợp tăng cường công tác quản lý nhà nước về xây dựng, cấp phép xây dựng. Kiên quyết không để các tổ chức, cá nhân xây dựng, cơi nới các công trình trong phạm vi ranh giới dự án đường sắt tốc độ cao, kịp thời chấn chỉnh và xử lý các trường hợp sai phạm.

Đầu tháng 4/2025, Văn phòng Chính phủ đã ban hành thông báo Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Xây dựng, nhanh chóng hoàn thiện thủ tục để khởi công dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam vào cuối năm 2026. Mốc thời gian này sớm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024 với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Tuyến đường bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP Hồ Chí Minh). Ngoài năng lực mỗi năm đáp ứng vận chuyển khoảng 133,5 triệu hành khách và khoảng 21,5 triệu tấn hàng hóa, khi cần thiết dự án còn đồng thời phục vụ mục tiêu quốc phòng, an ninh.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn