Trăng ở quê tôi sáng lắm. Và trong. Sáng không ở đâu bằng. Và, trong cũng không ở đâu bằng.Ở quê tôi hồi ấy còn thắp đèn dầu, những lúc hội hè, cưới xin, diễn văn nghệ thì người ta mới dùng đèn măng sông. Nhà tôi đêm nào ba cũng thắp cây đèn bão, lúc thì để tại bàn, lúc thì treo lên ở gian giữa, tỏa ra ánh sáng vàng hoe.

                           Ảnh nguồn Internet

Với lũ con nít thì trăng là ngọn đèn trời tuyệt đẹp. Ngọn đèn ấy tỏa ánh sáng dịu dàng xuống đường làng,vườn tược, bãi cát, cánh đồng, dòng sông...Ánh trăng làm cho cảnh vật mượt mà, huyền ảo hẳn lên. Trăng với chúng tôi là bạn bè, thân thiết lắm.Chúng tôi đi đâu trăng theo đấy. Không nói dối đâu nhé, chúng tôi đứng trăng đứng, chúng tôi ngồi trăng ngồi, chúng tôi chạy trăng chạy; chạy nhanh trăng chạy nhanh, chạy chậm trăng chạy chậm, chúng tôi cười hi hi ha ha trăng cũng hi hi ha ha cười theo. Khi nô đùa, lũ trẻ ít khóc nhè nhưng thi thoảng cũng có đứa hu hu thì nước mắt trăng cũng chảy xuống, lấp lánh. Rất nhiều bài học thuộc lòng thời cấp 1 tôi quên béng nhưng bài đồng dao về trăng tôi còn nhớ như in. Này nhé, "mồng một lưỡi trai, mồng hai lá lúa, mồng ba câu liêm, mồng bốn lưỡi liềm, mồng năm liềm giật, mồng sáu thật trăng"...rồi "mười rằm trăng náu, mười sáu trăng treo..."

Những đêm trăng đố ai giữ chân được lũ trẻ ngồi nhà. Ông bà cha mẹ quyền uy đầy mình nhưng chẳng ai làm được điều ấy cả. Cơm chiều xong, chưa kịp uống nước trẻ con đã lơng tơng phi ra ngõ. Gọi nhau ơi ới. Trăng thấp thoáng đằng đông, sau những cây phi lao vi vút gió.

Tôi co chân định chạy theo lũ bạn đang nhí nháo ngoài đường thì bà nội từ dưới bếp đi lên gọi: “Khoan đã, lại đây mệ cho cái ni”. Bàn tay gầy khô của bà đặt vào bàn tay bé nhỏ của tôi một trái thị vàng thơm nức. Vội vàng cho trái thị vào túi áo, tôi co giò lao đi. Tiếng bà với theo: “Coi chừng bổ tề. Tổ cha cái thằng, giống ba hắn hồi con nít như đúc. Ham chơi ham nhởi hơn cả học hành”

Bà nói đúng. Hồi đó, bọn trẻ ranh chúng tôi được vui chơi nhiều hơn học hành. Nói chung, chúng tôi không bị nhồi nhét chữ nghĩa và trăm thứ nặng nề khác vào cái đầu non nớt của mình. Ngoài lớp học, chúng tôi có bãi cỏ xanh rờn ri ri tiếng dế, có làn gió sông u u nâng bổng cánh diều giấy lên cao, có con chuồn bầu với chiếc đầu tròn bóng loáng màu lá cây là là bay trên ngọn cỏ may mùa hạ...Những trò chơi dân giã truyền lại từ đời nảo đời nào. Con trai, con gái xúm xít chơi trò đánh khăng, đánh vụ, đánh du kích, ù mọi...

Vào đêm trăng, bọn con gái thích chơi ù mọi. Trò chơi này có sẵn trong dân gian và rất giản đơn.Người chơi chia làm hai phe.Mỗi phe ở một nửa sân, chính giữa kẻ đường ranh giới. Một người của bên này bước qua sân bên kia, vừa lượn vừa ù bằng miệng. Nếu tay mình chạm vào người của bên kia mà thoát về được sân nhà thì người kia bị loại khỏi cuộc chơi, tức là bị chết. Ngược lại, mình bị quân bên kia tóm giữ mà không vùng vẫy thoát ra được hoặc bị đứt ù thì coi như cũng toi. Bên nào, quân chết hết trước coi như thất bại. Đại loại như thế.

Trò quen thuộc của đám thằng cu là đánh du kích. Đánh du kích na ná trò chơi trận giả nhưng không hô xung phong inh ỏi, không bắn nhau bằng mồm đùng đoàng. Trò chơi của trẻ con nhưng rất im lặng và cũng không kém phần hấp dẫn đâu nhé. Đám thằng cu chúng tôi chia đôi phe với số quân bằng nhau, thường là 5 đến 6 chiến sĩ một bên. Hai phe ở hai phía cuối sân, áo trùm đầu kín mít, bò về giữa. Trăng vằng vặc như đêm nay cũng khó phát hiện ra quân địch lắm. Có lúc chỉ cách nhau một mét hoặc gần hơn cũng không dễ đoán ra thằng nào nằm ở đâu. Chỉ còn căng mắt ra xem dáng điệu bò lê của chúng mà đoán ra tên đứa nào mà thôi. Rồi, quyết định bắn. Theo kiểu: “Đức, bên phải nằm ngoài cùng, chết” hay: “ Thằng Bình, ở giữa, chết”. Nếu thằng nào bị xướng tên mà đúng vị trí thì phải ngoẻo, nghĩa là không còn được chơi nữa cho hết trận. Chúng tôi cứ tỉa nhau như thế, cho đến lúc quân địch hoặc quân ta chỉ còn một thằng là kết thúc. Tiếng cười òa ra. Trăng sáng òa ra.Vui hè. Vui hè. Cả bọn nhảy choi choi. Trăng cũng nhảy choi choi. Vui hè. Vui hè. Bên địch bên ta quây quần, cộng thêm lũ con gái dừng chơi trò ù mọi nữa tổ chức liên hoan. Mỗi đứa lôi từ túi áo, túi quần ra một thứ. Trái thị, quả ổi. Kẹo lạc, kẹo vừng. Củ khoai, bắp ngô...Chia nhau ăn, vui như Tết. Đúng là vui như Tết thật.

Cuộc chiến tranh của trẻ con có phân thắng bại hơn thua nhưng thật đơn sơ và vui vẻ. Chỉ rịn mồ hôi tuổi thơ và lấm lem đất cát quê làng. Chẳng hề gây tổn thương cho ai và chẳng bắt ai phải gồng lên để chịu đựng. Một cuộc chiến tranh trong trẻo như trăng quê, mãi mãi dễ thương trong ký ức của tôi. Thực ra, đôi lúc chúng tôi cũng phải chịu đựng vì sự bí mật của đội hình, vì thắng lợi cuối cùng của trận đánh. Đó là lúc một thằng ba trợn nào đó không nín được bật xì ra chất khí thải từ cơ thể mình, mùi um ủm, nhưng cả nhóm phải bịt mũi, cắn môi nín cười để khỏi lộ.

Trăng chênh chếch về phía Tây. Xóm làng không còn nhà nào thắp đèn nữa. Im ắng lắm. Gió biển thổi lên thào thào trên những vòm cây lấp loáng ánh vàng. Chúng tôi tản ra, ai về nhà nấy. Tiếng chó sủa nhanh nhách theo bước chân lũ trẻ.