Ảnh minh họa - Internet

Thời sinh viên (1959-1963) ở Hà Nội, bọn tôi "truyền mồm" nhau bài thơ tình ngắn gọn bậc thang kiểu Trần Dần, Lê Đạt (mà anh em thường nói đùa là "Mai a cóp pi" ): "Đã yêu nhau / thì cần gì tặng ảnh?/cái quí nhất / không thể gì so sánh /là bức hình / ta chụp / ở trong tim." không cần biết tác giả là ai? nhưng bài thơ đã nói hộ tuổi yêu đương của cái thời "lý tưởng" ấy!
Nay đã ở tuổi "cổ lai hi", NK tôi vừa được bác Giang Quân cùng sinh hoạt ở Hội VNDG Hà Nội tặng tập thơ "Sợi nhớ sợi thương", tình cờ dở đến trang 23 có bài thơ 3 câu bậc thang "Cần gì"... thì đúng là bài thơ trên đã ở trong tim thế hệ thanh niên bọn tôi trên 50 năm có lẻ - thật là Thi tứ vượt thời gian.
Thơ tình Giang Quân là lối thơ dạng "khẩu ngữ" rất mới về Thi pháp hiện đại, ngôn ngữ hợp với Người Việt (không thích diễn tả dài dòng kiểu Thơ văn xuôi dài lòng thòng có trời mà thuộc được?) ít chữ, kiệm lời tạo hình tượng thơ độc đáo, dễ nhớ dễ thuộc... (một thứ "thôi xao" tân kỳ khá hiệu quả: đi vào lòng người đọc). Xin dẫn một số bài:
- Lục bát (cũ) - sau Nguyễn Bính nhưng chắc là trước Phạm Công Trứ (Lời thề cỏ may) khá nhiều cách diễn đạt rất mới :

    Dòng xuôi thuyền, lướt nửa đường
Bâng quơ đầu bến yêu đương ngọt ngào
    Vì sao, chẳng biết vì sao
Cỏ may em cứ mắc vào hồn anh.
                      (Bến quê)


- Rồi tiếp:
* Phải đâu hoa đẹp bướm tìm
Phải đâu hương lạ ong đến
Cái nam châm tình
Chìm trong ngực.
                    (Phải đâu)


*Anh hôn em
như mưa hôn vào đất
Tất cả sẽ chìm mất
Cho tình yêu xanh lên
                      (Hôn)


*Tóc mây nối hai đầu cầu
Anh neo lại tiếng còi tầu vào ga
.... (Cứ bờ sông ấy)


*Ai đợi chờ ai
Sao sóng cứ đến?
Chẳng lời hò hẹn
Sao bờ ngẩn ngơ?
   (Ai đợi ai chờ)


*Quả tình yêu đã chín thương nhau
Chả cần âm thanh nói hộ
Thơm từ cây
thơm ấy thơm lâu
Hơn là hương của gió.
         (Hương)


*Hoa để nhớ cho người
Là ở hương ở sắc
Em để anh bồi hồi
Là ở đuôi con mắt
Chả cần có lưỡi sắc
Vẫn cắt được hồn anh
( Hoa và em)


*Tôi sa vào ngực em
Em khóa cửa
quên tôi trong đó
Em đi rồi, ngày cũng thành đêm
Vạc một trái tim
Trong lò than lửa
Em không đốt tình yêu cháy đỏ
Làm sao hiểu rõ
Người đã cháy vì em.
    (Làm sao em hiểu)

*Gió sao chẳng theo mây
Lại lạc vào ao mắt
Làm gì có sóng ở đây
Sao thuyền tôi lại lật.
               (Gió)

*    Em ngồi chải tóc bên thềm
Còn đâu những sợi đen mềm ngày xưa
     80 mùa gió mùa mưa
Cho em bạc nắng mà chưa qua chiều
             (Bạc nắng)

Ở tuổi ngoại bát tuần (Cụ Nguyễn Hữu Thái sinh 1927 - quê Hải Dương, sinh sống ở Hà Nội từ nhỏ đến giờ) mà hồn thơ Giang Quân quả là Tình Thơ không có tuổi, vẫn sản xuất Thơ chất lượng cao dâng đời:

Nắng làm chi cho da đỏ thêm
Mưa làm chi cho mắt trong suốt
Còn tình yêu của em
Làm tim anh loạn nhịp...
                    (Còn)


Ôi, thơ quả là tiếng con tim... là thế.
Là người có kiến văn uyên thâm, tư cách điềm đạm nhũn nhặn, không ồn ào... Giang Quân lặng lẽ đổi mới Thi pháp (tạo một lối "thơ khẩu ngữ" độc đáo) đi thẳng vào con tim tuổi đang yêu... một thời.
Tuy nhiên, với cái cách lấy "cảnh" để tả "sự", với lối nói lý sự ấy đã làm giảm đi cái "tình"... nên thơ Giang Quân có phần hơi "nhạt" không làm con tim thổn thức dài dài, do đó theo thời gian cũng ít người còn nhớ...vậy chăng?!

Góc thành nam Hà Nội,10-11-2012

Nguyễn Khôi
(BBT Theo Nhà thơ Nguyễn Khôi)