Nếp đình xưa người hỡi,đau gì không ?
*
Tôi là anh lính chiến
Rời quê hương từ dạo máu khơi dòng
Buông tay gàu vui lại thuở Bình Mông
Ghì nấc súng nhớ ơi, ngày đắc thắng
Chân chưa vẹt trên nẻo đường vạn dậm
Áo nào phai không sót chút màu xưa
Đêm hôm nay tôi trở về, lành lạnh
Sông sâu mừng lấp lánh sao lưa thưa
*
Tôi có người vợ trẻ
Đẹp như thơ
Tuổi chớm đôi mươi cưới buổi dâng cờ
Má trắng mịn thơm thơm mùa lúa chín
Ai ra đi mà không từng bịn rịn
Rời yêu thương nào đã mấy ai vui
Em lặng buồn nhìn với lúc chia phôi
Tôi mạnh bước mà nghe hồn nhỏ lệ.
*
Tôi còn người mẹ
Tóc đã ngả màu bông
Tuổi già non thế kỷ
Lưng gày uốn nặng kiếp long đong
Nắng mưa từ buổi tang chồng
Tơ tằm rút mãi cho lòng héo hon
ÔI, xa rồi, mẹ tôi
Lệ nhòa mi mắt
Mong con phương trời
Có từng chợt tỉnh đêm vơi
Nghe giòn tiếng súng nhớ lời chia ly :
- Mẹ ơi, con mẹ tìm đi
Bao giờ hết giặc con về mẹ vui.
*
Đêm hôm nay tôi trở về, lành lạnh
Sông sâu mừng , lấp lánh sao lưa thưa
Ống quần nâu đã vá mụn giang hồ
Chắc tay súng tôi mơ về Nguyễn Huệ
Làng tôi kia, bên trại thù quạnh quẽ
Trông im lìm như một nấm mồ ma
Có còn không, em hỡi ! mẹ tôi già !
Những người thân yêu khóc buổi tôi xa ?
Tôi là anh lính chiến
Theo quân về giải phóng quê hương
Mái đầu xanh bụi viễn phương
Bước chân đất đạp xiêu đồn lũy địch.
*
- Này, anh đồng chí
Người bạn pháo binh
Đã đến giờ chưa nhỉ
Mà tôi nghe như trại giặc tan tành ?
Anh rót cho khéo nhé
Kẻo lại nhầm nhà tôi !
Nhà tôi ở cuối thôn Đồi
Có giàn Thiên lý, có người tôi thương.
Yên Thao- 1949
BÌNH bài thơ NHÀ TÔI của Yên Thao ra đời cùng thời với "Màu tím Hoa sim", "Bên kia sông Đuống", "Đôi mắt người Sơn Tây", "Tây Tiến", "Bầm ơi"... cái độc đáo là (sự truyền cảm) không chỉ được "thích" ở bên ta mà ở cả bên kia chiến tuyến (vùng Tề Ngụy lúc bấy giờ) họ cũng ngâm nga, ca hát...?! Có cái gì đó (như tâm tư) mà con người ta thời đó không công khai thổ lộ, đã được Thi sĩ (nói hộ họ) trong những vần thơ chứa đựng tâm tình của những người đi xa, của nhũng người đang cầm súng... sự hòa quyện lòng yêu nước với nỗi thương nhà cùng tình cảm nhớ nhung tha thiết... Cái độc đáo nữa: là ở đây Người chiến sĩ (không phải là ": Lính đánh thuê" - cái mẫu người sắt đá không tim chỉ biết có làm theo mệnh lệnh "giết giết"...) mà là: ngay trong giờ phút xung trận nã pháo vào đầu thù, các anh còn lo ngại đồng đội bắn nhầm vào nhà mình (nhà dân): "anh rót cho khéo nhé / kẻo lại nhầm nhà tôi..."
Ở "Tây Tiến" là diễn tả cái bi hùng của người chiến sĩ.
Ở "Bên kia sông Đuống" là tình quê hương nung nấu tâm hồn.
Còn ở "Nhà Tôi" thì Người chiến sĩ -Thi sĩ ở đây hình như "tỉnh táo" hơn:
- Tôi là anh lính chiến
Rời quê hương từ dạo máu khơi dòng
Buông tay gàu vui lại thuở Bình Mông
- Áo quần nâu đã vá mụn giang hồ
Chắc tay súng tôi mơ về Nguyễn Huệ.
Cái HAY của bài thơ để cho người đọc bị hớp hồn (thời bấy giờ) là ở những câu viết về người vợ trẻ, mẹ già với hình tượng thơ tươi mới (lạ) ĐẸP một cách sống động, gần gũi với tâm hồn Việt. "Nhà tôi" là một bài thơ HAY của một thời (1949-1952...), chưa phải là "tuyệt tác" bởi lối viết kể lể dài dòng, ngôn ngữ sáo mòn nên theo thời gian bài thơ cũng đi vào quên lãng...
Dẫu sao đi nữa, ai đó nếu còn nhớ Yên Thao thì chắc là cũng không thể quên 2 câu kết :
Nhà tôi ở cuối thôn Đồi
Có giàn Thiên lý, có người tôi thương.
Chao ôi, thơ là vậy mà, nỗi nhớ ấy hôm nay xem ra cũng là "xưa" lắm rồi?!
Góc thành nam Hà Nội, 7-11-2012
Nguyễn Khôi
(Theo Nhà thơ Nguyễn Khôi)
.jpg)
 (1).gif)
