(HNHN)Tôi yêu Hà Nội - một tình yêu trong trắng và đắm say như một mối tình đầu bởi lẽ tôi đã gắn bó với Hà Nội bằng những tháng ngày đi làm thuê trong ngõ Cống Trắng, phố Khâm Thiên và sau đó là suốt quãng đời sinh viên giàu ước mơ, nhiều khát vọng, mà tôi đã được sống hết, sống thật với chính mình.

(Ảnh dưới: Trong công viên Thủ Lệ - Hà Nội)

Tôi nhớ đến nao lòng đêm Hà Nội. Thành phố chìm vào giấc ngủ say, yên bình sau một ngày gồng mình lên với cuộc sống tất bật. Những ánh đèn vàng héo hắt, hắt ra từ ô cửa sổ những nhà cao tầng. Những cột đèn cao áp toả ánh sáng bàng bạc, thâm quầng trong màn sương đêm, đứng lặng lẽ như những người lính gác trung thành, tận tụy. Những con phố vắng hoe, dài hun hút. Thỉnh thoảng, một vài tiếng động cơ xe máy lạc lõng vang lên rồi chìm nghỉm trong khoảng không tĩnh lặng. Chỉ có tiếng rao vang của những hàng bán bánh mì là vẫn chứa đựng sự thắc thỏm, lo âu. Tiếng rao kéo dài, mệt mỏi và đứt quãng chẳng đánh thức nổi những bác đạp xích lô đang nằm gác chân lên thành xe, chụp mũ vào mặt ngủ ngon lành, quên cả muỗi đốt, quên cả sương đêm và gió lạnh.

Cuộc sống tất bật của phố xá suốt một ngày vất vả rồi cũng dừng lại, lắng đọng vào từng cuộc đời, từng số phận cụ thể với rất nhiều cảnh ngộ khác nhau. Thỉnh thoảng vẫn thấy họ tủm tỉm cười mãn nguyện trong một giấc mơ hạnh phúc. Những tiếng chổi tre cào vào màn đêm xoàn xoạt... xoàn xoạt... xoàn xoạt... nghe thật nhẫn nại và bền bỉ, âm thầm. Lúc thành phố ngủ say cũng là lúc những người lao công bắt đầu làm việc. Tôi chợt chạnh lòng, chợt thương xót cho cuộc sống vất vả, cơ cực của những người lao động nghèo, giống như chị tôi, như mẹ tôi vẫn hàng ngày tần tảo nơi quê nhà.

Tôi không bao giờ quên được hình ảnh của những đêm Hà Nội. Đó là lúc tôi tạm gác bỏ lại bài vở và những công việc mưu sinh trong ngày để đến với những đứa trẻ mồ côi ở làng Birla để dạy các em học bài, học hát và vui chơi. Những đứa trẻ thiệt thòi đầy mặc cảm đó cứ thu mình lại, khó gần, khó bảo nhưng rồi một ngày cũng quấn quýt lấy chúng tôi. Những đứa trẻ đánh giầy quê Mỹ Đức, Hà Tây đang ở trọ nhà chú Quang làng Quan Hoa, quận Cầu Giấy lại vô cùng lạ lẫm với những con số, với chữ nghĩa mà có lẽ ngoài việc nhẩm tính số tiền kiếm được và chi tiêu hàng ngày ra thì chúng chẳng bao giờ dùng đến. Những đứa trẻ con các gia đình nghèo, gia đình chính sách trong khu tập thể Nghĩa Tân và nhiều nơi khác thì mới 8 giờ tối đã ngáp ngắn ngáp dài, ngồi học bài mà cứ ngủ gà ngủ gật vì ban ngày quá vất vả khi phải vừa đi học, vừa đi làm. Những đứa trẻ khiếm thị trường Nguyễn Đình Chiểu thì vẫn luôn âm thầm tự khẳng định mình với khát khao học chữ, học nghề... Chúng tôi cùng các em vui chơi, tổ chức những đêm trung thu tưng bừng cho các em tại công viên Bách Thảo, tại Bảo tàng Không quân, Công viên Thủ Lệ, Gò Đống Đa... Tất cả các em dường như đã hoà làm một, đã tìm được tiếng nói chung từ tuổi thơ nghèo lam lũ và thiệt thòi.

Tôi yêu và quý trọng vô cùng giới trẻ Hà Nội, những thanh niên sống có lý tưởng, ước mơ và hoài bão. Rất nhiều trong số những bạn bè của tôi, những người tôi gặp trong câu lạc bộ Tình Nguyện Trẻ của báo Sinh viên Việt Nam là những cô chiêu, cậu ấm dùng toàn đồ hiệu, có xe máy riêng, có điện thoại di động nhưng họ vẫn cùng chúng tôi đi dọn vệ sinh ở Công viên Đống Đa, Tuổi Trẻ, Bách Thảo, ở Nghĩa trang liệt sỹ Ngọc Hồi... Họ sẵn sàng xắn tay áo, dùng tay không để bốc rác và hoàn thành tất cả công việc dù bị gai và mảnh phế liệu cào tứa máu. Họ cũng sẵn sàng xắn quần lội xuống nước hồ đen ngòm để vớt rác, đi trồng cây. Rồi tối đến, họ cũng hăm hở đến với những trẻ em thiệt thòi, mang hết tri thức, tình thương và lòng nhiệt tình của mình dành cho các em. Những đêm khuya khoắt, họ vẫn lang thang quanh ga Hà Nội, quanh Hồ Gươm, chợ Đồng Xuân, cầu Mới, cầu Long Biên... để tiếp xúc và gặp gỡ những em bé đánh giầy, những đứa trẻ lang thang hư hỏng để lắng nghe nguyện vọng của các em, giúp các em học chữ và nhiều đêm, họ sẵn sàng ngủ cùng những đứa trẻ này trong gầm cầu, trong những chiếc quán bên chợ nhơ nhớp, không chăn chiếu, không màn để sáng hôm sau chân tay mặt mũi sưng vù vì muỗi đốt. Nhưng tất cả vẫn cười hạnh phúc và lại hăm hở làm mọi công việc tình nguyện. Khi được sống cuộc sống của những người nghèo, họ hiểu rằng mình đang sống những ngày tháng đầy ý nghĩa, có ích cho mọi người, để rồi lại cùng nhau tổ chức những ngày quyên góp sách vở, quần áo, đồ dùng học tập gửi tặng học sinh Tuyên Quang, ủng hộ đồng bào lũ lụt Thừa Thiên Huế, đồng bào Bình Thuận... Họ đến từng nhà vận động, phát tờ rơi, bỏ công việc để ngồi trực nhận đồ quyên góp, tất tả phóng xe đến nhận sách vở, quần áo của những gia đình không mang đến được. Tất cả rất bận rộn, rất mệt nhưng rất vui, nhất là lúc phân loại, đóng gói và chuyển đi khi thấy số lượng quyên góp được khá nhiều. Và cũng đã nhiều lần chúng tôi cùng nhau nô nức kéo đến Viện huyết học và truyền máu ở Bệnh viện Bạch Mai để hiến máu nhân đạo. Những ngày tháng ấy thật ý nghĩa. Những con người trẻ tuổi ấy thật sôi nổi, nhiệt tình và đáng yêu vô cùng.


Tôi không sinh ra và lớn lên ở Hà Nội nhưng tôi đã có gần mười năm sống, làm việc và học tập nơi mảnh đất thân thương này. Đó là những ngày tháng đủ cho tôi hiểu rằng: cuộc sống dù cơ cực, vất vả đến đâu, dù bon chen, khắc nghiệt đến đâu, cuối cùng cái còn lại vẫn là tình yêu thương giữa con người với con người, là những giờ phút được sống một cuộc sống đầy ý nghĩa.

Mai xa Hà Nội rồi, tôi chợt muốn bật khóc thật to như một đứa trẻ sắp phải xa nhà. Bao kỷ niệm thân thương, bao hình ảnh quen thuộc và bao gương mặt mến yêu bỗng chốc trở nên xa vời và lùi dần vào ký ức. Thời gian vẫn lặng lẽ trôi. Chúng tôi mỗi người đang bắt đầu xây dựng cho mình một cuộc sống mới với bộn bề công việc. Tất cả đã làm nên kỷ niệm - những kỷ niệm luôn in đậm trong tâm trí tôi suốt cả cuộc đời.

Hà Nội, 8-2000

Hoàng Trọng Muôn