Tôi đã đến nhiều nghĩa trang liệt sĩ, từ Điện Biên, Đường 9, Trường Sơn, Tân Biên... Có không ít nấm mộ vô danh. "Liệt sĩ CHƯA BIẾT TÊN", trên bia đá khắc dòng chữ như thế. Biết bao giờ những liệt sĩ nằm dưới các nấm mộ đó được xác định danh tính? Một câu hỏi nhức nhối với nhiều người.

VÔ DANH

Chết không còn tuổi đã đành
Cái tên mẹ đặt cũng thành khói mây
Biết hồn xanh cỏ, xanh cây
Vô danh vẫn cứ đắng cay lòng mình!

Và, lại có những nấm mộ gắn 2 tấm bia như thế này:

NẤM MỘ HAI BIA (*)

Người Quảng Trị - người Thái Bình
dưới ba tấc đất cốt hình của ai?

Vô danh ba chục năm dài
giờ chung một mộ khắc hai tên người.

Đúng? Sai? Cỏ chẳng trả lời
hỏi thông, thông đứng dưới trời vi vu

Đành lòng mượn khói mùa thu
một người ngả nón ngồi ru hai người…

*Nghĩa trang LSQG Trường Sơn có 68 ngôi mộ vô danh. Năm 2000 khi tôi đến đó thấy có 12 ngôi mộ đã được thân nhân các liệt sĩ gắn bia, trong đó có mộ gắn 2 bia.

Nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hữu Quý