Lần đầu tiên tôi đặt chân đến Hà Nôi lúc chiều đã tà tà, đói mệt và cảm giác bồng bềnh say ô tô làm lòng tôi ngao ngán. Hà Nội rộng lớn bao la, Hà Nội choáng ngợp hào hoa, nhưng Hà Nội cũng xa lạ vô cùng với một con bé quê mùa, đơn lẻ như tôi. Vậy mà Hà Nội ngay trước mặt tôi đây là tòng teng một gánh hàng hoa của một người đàn bà phúc hậu lam lũ. Con bé quê mùa bỗng thấy ấm lòng hơn, không biết tại chị bán hoa quẩy gánh giống với bà tôi, mẹ tôi, chị tôi hay tại một thứ hoa lạ mắt trong muôn vàn lay ơn, hoa hồng, thược dược. Không phải hoa, chỉ là mấy cái nụ thuôn dài hình con thoi mầu xanh cốm và một vài bông trắng muốt hơi he hé.

Hoa loa kèn

Hơn hai mươi năm rồi, cô bé ngập ngừng nhìn thứ hoa lạ ngày ấy giờ đã thành cư dân Hà Nội, hơn hai mươi lần chờ tháng tư đến để chơi hoa loa kèn. Chỉ tháng tư thôi, mùa đi qua nhanh lắm, sang đến tháng năm là hết hẳn có bói cả thành phố cũng không còn một bông.

Nhiều người gọi hoa này là hoa huệ tây cho sang trọng, dứt khoát không đúng! Vì nó mộc mạc, đơn sơ? Thôi thì cứ gọi là hoa loa kèn tại nó giống cái loa kèn. Người Hà Nội chơi hoa loa kèn như một sự tính toán. Thì đây: thấp thỏm mong chờ mãi, đầu vụ mua một bó, chọn những nụ to như ngón tay cái, mầu hơi bạc bạc, đến nụ vừa vừa rồi nụ bé như ngón tay con trẻ, đậm đà mầu cốm như cái nõn non tơ. Chiều ấy về nụ to đã he hé, hôm sau đã xòe ra trắng muốt, vươn lên kiêu hãnh, phô ra một lớp nhuỵ vàng nhấp nhính, nở hết mình, thơm ngát cả gian phòng rồi hôm sau, hôm sau nữa mới tàn. “Con chị nó đi, con dì nó lớn”, những cái nụ nhỏ e ấp tối trước, sáng sau đã thấy chúm chím, chiều đi làm về đã xòe cánh rồi thay nhau tươi đến hơn tuần lễ.

Lúc rộ mùa lại mua một chục nữa chơi, ngắm nghía, xuýt xoa chưa hết ngưỡng mộ đã thấy hết một mùa hoa. Ngắn ngủi vội vàng mà lặng lẽ thanh tao để lại lòng người một chút nuối tiếc, một chút thòm thèm. Kiêu sa như một cô gái đẹp, thoắt hiện lại thoắt ẩn mình, nhưng có sao đâu cái gì đầy đủ ê hề là chán ngắt.
 

Vào mùa hoa (tháng Tư) loa kèn được bán rất nhiều tại Hà Nội

Tôi yêu hoa loa kèn từ ngày xưa xa ấy, yêu cái sự  âm thầm nhưng đài các của hoa. Hà Nội bây giờ nhiều người chơi loa kèn lắm, nhiều người chơi hoa nên cũng lắm nơi trồng, nhưng có lẽ chỉ loa kèn là của riêng Hà Nội. Thế mới rộ lên thành mùa, loa kèn không còn đơn lẻ tòng teng trên gánh quẩy năm xưa nữa. Người bán cắm cả bó to tướng vào những thùng xô, cũng có khi để hoa nằm trên rổ như những mớ rau lạ mắt, thoạt trông không thấy đẹp đẽ gì nhưng mua về cắm vào cái bình gốm, bình sứ mộc mạc lại đẹp đến mê hồn. Người sành chơi mua loa kèn về cắm vào bình gỗ chạm trổ tinh vi, trong phòng khách. Mầu trắng xanh thanh khiết định vị cùng nâu vàng của bàn ghế, vẻ mộc mạc của tủ tranh mới thấy bừng lên cái nõn nà tinh khiết của loa kèn. Hương hoa tan lẫn thoang thoảng, trầm tư nhẹ nhàng, nhưng ôm đầy cả một khoảng không gian bao la, lạ thay mùi hương thanh khiết ấy chỉ dâng lên từ cái đài hoa rất mảnh dẻ, vậy mà làm một nếp nhà vốn bình yên thêm phần sinh động.

Chơi loa kèn không phải đến hẹn lại lên mà là sự đợi chờ. Như nỗi khắc khoải ngóng trông của một mối tình tri âm, tri kỷ. Người ta phải ươm những cái củ như cái bình vôi nhỏ, xù xì xuống đất từ tháng tám, tháng chín âm lịch, tưới tắm, chăm chút đến lúc những cái mầm đội đất đâm thẳng lên như lưỡi mác, rồi cái nụ đầu tiên xuất hiện, nhỏ thôi nhưng tươi nõn mơn mởn xanh để bắt đầu cho một mùa hoa rộ nở. Mùa hoa đánh thức tháng tư về, để ngân lên giai điệu cho một khắc giao mùa tiễn biệt xuân đi. Mùa qua đi thật nhanh, một tháng cho sự rực rỡ, một tháng cho sự đam mê, một tháng để nở hết mình… Đài các đắm say giữa cái nắng gay gắt đầu mùa, người ta tìm thấy ở hoa một chút đìu hiu thanh tĩnh trong thời buổi xô bồ nhộn nhạo.
 
Ông giáo già, thầy dạy cũ của tôi, chiều hè nào cũng trầm ngâm bên bàn nước, một chén trà, nhưng không hề độc ẩm, ông đang cùng hoa đấy. Phố cổ xưa trầm lắng hiện về, thiếu nữ Hà thành ấp e bên hoa huệ. Chiều ngoại thành nay yên bình, thơ thới, thiếu phụ nghiêng nghiêng tấm eo lưng thon thả chọn lựa từng bông hoa, gói ghém bó kèn trong tấm lá dong bánh tẻ kỹ càng để tối nay, tối mai hoa yên vị bên chén trà sen thơm ngọt ngào trong phòng khách. Vợ chồng nhỏ to với những chuyện đường, chuyện phố, chuyện cơ quan… Cái hạnh phúc êm đềm sau một ngày vất vả lo toan.

Loa kèn có vụ cũng như con gái có thì, chiều ấy xuống phố thấy cậu bé có bó loa kèn, tôi hỏi mua nhưng những hai mươi nghìn đồng cho mười cái nụ. Đắt quá, để lên Quảng Bá mua tha hồ chọn. Vậy mà công việc bộn bề, dăm ba ngày sau nữa, lúc nhớ ra thì loa kèn đã hết, Quảng Bá, Tây hồ chỉ còn lại là hồng, là cúc, là dơn. Ngó nghiêng kiếm tìm nhưng không sao thấy nữa, tiếc ngẩn tiếc ngơ, giá như hôm ấy đừng đắt rẻ làm chi, mua bó cuối cùng thì được chơi hoa thêm một chút nữa…  Thôi đành chờ đến tháng tư năm sau chứ không thể vào cửa hàng mua mấy bông kèn tây, sang đấy, đẹp đấy nhưng kém mùi, vô vị. Ai lại thay thế cái thứ thanh tao ấy bằng cái bụ bẫm đù đẫn như đứa trẻ mắc bệnh béo phì, trông ngồ ngộ đần đần không bắt mắt...

Thế là Hà Nội lại sắp hết một mùa hoa...

Vũ Minh Nguyệt (VNQĐ)