Nổi bật phẩm chất cao quý đặc biệt, Hồ Chí Minh là người mang cốt cách anh hùng.

Chính thức kể từ ngày dựng nước(1945) với Tuyên Ngôn Độc Lập, Hồ Chí Minh xuất hiện như  Vị  Anh Hùng Dân tộc

Trước hết và trên hết đó là biểu tượng cao đẹp Người anh hùng vì nghĩa cao cả.

Hồ Chí Minh rời quê hương ra đi vì nghĩa lớn cứu nước, cứu dân. Người tìm đường giải phóng dân tộc cũng là giải thoát cho tất cả những Người cùng khổ bị áp bức, bóc lột trên toàn thế giới. Bản án chế độ thực dân là tiếng nói của chính nghĩa - lời lên án đầu tiên có giá trị như tuyên cáo tất cả hệ thống thế lực đen tối của "thế giới bạo tàn" trong thế kỷ XX. 

Lãnh đạo cuộc kháng chiến 30 năm chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Người chủ soái Hồ Chí Minh giương cao ngọn cờ chính nghĩa mang chân lý đấu tranh cách mạng trong thời đại. Ngọn cờ ấy có khả năng tập hợp mạnh mẽ  toàn thể dân tộc để huy động tổng lực làm lên sức mạnh vô địch chiến thắng kẻ thù. Ngọn cờ đại nghĩa cũng đã có sức vẫy gọi  lương tri nhân loại và tranh thủ tối đa sự ủng hộ của lực lượng hoà bình chống chiến tranh ngay trong lòng chính quốc. Dân tộc ta một thời đã đóng chốt ở "ngã ba máu" thế giới. Vì vậy, Việt Nam cũng là một "trọng điểm chân lý" làm "nhân loại vững lòng tin". Ta như thấy được truyền thống tinh thần của cha ông khi phải chống trả một cường quốc xâm lược mạnh hơn gấp bội: Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn (Bình Ngô đại cáo).

Ngọn cờ Hồ Chí Minh hiển hiện những chữ vàng chói lọi cho dân tộc cũng là cho nhân loại trong thời đại KHÔNG CÓ GÌ QUÝ HƠN ĐỘC LẬP TỰ DO
 
Người anh hùng Hồ Chí Minh là Hiện thân của khí phách, quả cảm vô địch.

Dân tộc Việt Nam tôn sùng Người vì ý chí sắt thép từng được diễn đạt lại bằng thơ qua Chế Lan Viên…Thà đốt cháy Trường Sơn mà độc lập…Giành độc lập hoàn toàn mà đốt cháy Trường Sơn…Phải đốt cháy Trường Sơn giành độc lập

Thời chống Pháp là ý chí "Kháng chiến trường kỳ, gian khổ nhưng nhất định thắng lợi". Quyết tâm thời đánh Mỹ của lãnh tụ cũng là sự đồng thuận tuyệt đối của toàn dân "Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa… Nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do"(1)

Một đặc sắc dễ thấy ở Hồ Chí Minh là biểu hiện kết hợp tuyệt diệu đại dũng và đại trí trong phẩm chất anh hùng cách mạng.

Một thời, tên siêu cường đế quốc cuồng vọng áp đảo "Vị thần" của thế kỷ XX muốn đem sấm sét hiện đại ra làm cho nhân loại chúng ta lùn đi một nửa vì quỳ". Lãnh tụ bằng tài năng tuyệt vời đã thâu góp trí tuệ và dũng khí của dân tộc để tạo ra " Cái lẫy nỏ rất thần" chiến tranh nhân dân  Ấy là cái trí tuệ anh hùng, cái dũng cảm tuyệt vời trí lự của nhân dân.

Một cuộc chiến đấu chỉ có chính nghĩa là cần nhưng chưa đủ. Phải có chiến  lược và chiến thuật giỏi, tức phải có sức mạnh của dũng cảm biểu hiện bằng trí tuệ. Bằng hành động anh hùng, Hồ Chí Minh đã minh chứng cho chân lý lịch sử ấy.
 
Phẩm chất anh hùng Hồ Chí Minh thể hiện như Tấm gương kiên cường nghị lực tuyệt vời.

Ta biết trên hành trình hoạt động cách mạng, Người từng đối đầu với gian lao, hiểm nguy ghê gớm, đối mặt với cái chết. Cái chết tung sóng cuộn anh Ba ra khỏi sàn tàu…Cái chết  giữa nhà ngục Tĩnh Tây hay giữa đại ngàn gió rét /Trước họng súng quân thù giăng lưới bủa vây.

Nhưng ta còn cần hiểu thấu những cuộc đấu  tranh đầy nghị lực trước những hoàn cảnh cực kỳ gian nan, vất vả, tù túng, khắc nghiệt trong cuộc đời hoạt động của Người. Dũng khí Hồ Chí Minh đã biến tất cả những trớ trêu, nghịch cảnh thành những trò đùa, những bi hài kịch qua cái nhìn lạc quan hiếm có Hôm nay xiềng xích thay dây trói/Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung (Nhật ký trong tù).

PGS, TS Đoàn Trọng Huy tại Lễ tưởng niệm 10 năm ngày mất nhà thơ Tố Hữu

Đó là hình ảnh con người vượt lên khổ ải, đứng trên hoàn cảnh bất trắc. Với người anh hùng, thử thách cam go chỉ làm con người cao giá khi biết ngẩng đầu, dấn bước.

Cuối đời, Người còn tiến hành một cuộc đấu tranh thầm lặng ghê gớm. Đó là "Trận đánh diễn ra trong mỗi hồng cầu/Trong hơi thở dồn, trong khớp xương đau/ Người chống chọi qua từng bữa ăn, giấc ngủ." Đó là cuộc giành giật quyết liệt với thời gian để tận hiến cho cách mạng

Dũng khí Hồ Chí Minh còn toát ra từ tinh thần quyết liệt  "Chẳng sợ gì cả. Một người yêu nước không sợ gì hết và nhất thiết không được sợ gì."(2)
 
Hồ Chí Minh là Vị anh hùng nhân văn.

Như thế giới đã tôn vinh, Hồ Chí Minh là Anh hùng giải phóng dân tộc và Danh nhân văn hoá thế giới .

Trên thế giới có anh hùng không phải là danh nhân văn hoá và ngược lại

Hai danh hiệu ấy thực chất chỉ là một cốt cách. Hồ Chí Minh là một người anh hùng rất văn hoá và cũng là người có văn hoá anh hùng. Nói cách khác, đó là người anh hùng rất nhân văn.

Người đại diện cho dân tộc thiện chiến mà không hiếu chiến, dân tộc thiết tha yêu chuộng hoà bình, chỉ buộc lòng phải mang gươm, cầm súng để tự vệ.

Một kết hợp tuyệt vời khác:   dũng và nhân.

Người dấn thân chiến đấu vì yêu nước, thương nòi "Tình yêu lớn làm Bác thành chiến sĩ/Thành tư lệnh tối cao đương thế trận rối bời" (Nếu quên thanh gươm ta chẳng hiểu Người) Cần hiểu thấu chân lý đấu tranh mang đặc thù Hồ Chí Minh

Ở chỗ thương đau Bác mở chiến trường
Trận đánh của Người là trận đánh của tình thương

Vũ khí cao siêu của Người là lòng nhân ái. Như một khí giới đầy sức mạnh truyền thống "Lấy chí nhân mà thay cường bạo"(Bình Ngô đại cáo). Chữ nhân ấy cũng chính là sức mạnh thời đại Hồ Chí Minh "Ngọn cờ Bác thiêng liêng đầu trận tuyến". Là nhà văn hoá lớn, Hồ Chí Minh nêu cao  chủ nghĩa nhân văn cách mạng, đã hội nhập vào tinh hoa giá trị văn hoá nhân loại với tư cách anh hùng văn hoá. Tuy nhiên "Hồn thơ ấy ít ham thơ. Ham độc lập / Thay vì nghìn trang giấy bao la, Bác để lại tấm lòng". Tấm lòng ấy chính là trái tim nhân văn cao cả anh hùng.
 
Hồ Chí Minh là Nhà chiến lược vĩ đại, nhà quân sự thiên tài

Người là cha đẻ của lực lượng vũ trang, dày công tổ chức và rèn luyện, giáo dục lực lượng ấy để có thể trở thành một đội quân bách chiến bách thắng tạo nên "Một Điện Biên, một Thành đồng Tổ Quốc" như chiến công lẫy lừng lịch sử

Lịch sử chạy nhanh trên đường thép  "Đi ngàn đời, ngàn thuở" không bao giờ có thể quên "Khu căn cứ đầu tiên, vùng xuất kích đầu tiên/ Cái trứng non sông, bọc hồng Tổ Quốc".

Xưa và nay:  Đẻ ra ba lê, giao hưởng ngày nay là súng kíp, hoả mai buổi ấy/  Tờ truyền đơn in thạch năm xưa đẻ ra pháo binh, cơ giới bây giờ

Truyền thống và hiện tại: Nay voi xưa về uống lại Bạch Đằng/Nay xẻ vạn ngọn núi che trời làm bước tiến/Chỗ ngất trời  là chỗ sẽ hành quân

Hồ Chí Minh xuất hiện với "thanh gươm độ thế" màu nhiệm, mang tư thế của vị đại anh hùng: "Nhân dân vùng lên theo chủ soái của mình"… "Ngôi sao sáng đưa ta qua đêm trường thế kỷ/Đã thành mặt trời chói lọi bình minh."

Chớp thời cơ nghìn năm có một để Tổng khởi nghĩa làm nên Cách mạng Tháng Tám là công đầu của vị Tổng chỉ huy "Người xuất quân giữa lúc bình minh không chịu bừng lên mà chực hoá hoàng hôn….

Chiến tranh nhân dân trong 30 năm là sản phẩm kỳ diệu của Việt Nam qua bộ óc siêu việt của Tổng tư lệnh tối cao Hồ Chí Minh. Người quy hoạch đường lối, xây dựng chiến lược và chiến thuật, tạo thế và lực cho cuộc chiến, hơn thế còn trực tiếp chỉ đạo chiến tranh, theo chân các chiến dịch, các trận đánh lớn: "Chống gậy lên non xem trận địa"/Ta dàn quân theo thế trận Bác Hồ/Đi chót vót núi sông vẫn trong tầm mắt Bác/Bác dạy thế tiến công ngay từ buổi chơi cờ."

Hồ Chí Minh là "Người hội tụ của những nguồn ánh sáng"

Ánh sáng văn minh nhân loại. Khoa học và Nghệ thuật quân sự Việt Nam, mà người chấp bút là thiên tài siêu việt Hồ Chí Minh chính là sự đúc kết những tinh hoa tri thức quân sự truyền thống của cha ông và những tiến bộ của khoa học quân sự thế giới hiện đại. Trí tuệ mẫn tiệp Hồ Chí Minh như thâu tóm được những tài trí của sự nghiệp lẫy lừng đánh Tống, bình Nguyên,  dẹp Minh, phá Thanh, sách binh pháp Binh thư yếu lược, Vạn kiếp tông bí của Trần Quốc Tuấn, tư tưởng chiến lược, chiến thuật đặc sắc của Nguyễn Trãi qua Bình Ngô đại cáo, Chí Linh Sơn phú, Bia Vĩnh Lăng. Kháng chiến trường kỳ, chiến tranh du kích có tinh thần của bản thiên cổ hùng văn "Lấy yếu chống mạnh, thường đánh bất ngờ/ Lấy ít địch nhiều, hay dùng mai phục."(Bình Ngô đại cáo). Thời hoạt động bí mật, Người đã viết sách huấn  luyện quân sự, vận dụng từ kinh nghiệm binh pháp Tôn Tử đến phương thức tác chiến của phong trào cách mạng các nước Âu Tây. Để rồi, sau này vận dụng hiệu quả, sáng tạo vào kháng chiến chống Pháp, diệt Mỹ.

Chính nhờ tài thao lược Bác Hồ mà chiến công nối tiếp chiến công "Ta phối hợp binh chủng với núi sông, vũ khí với lòng người trong hoà âm bát ngát/ Chiến trường này lặng im, chiến trường kia nổi nhạc/ Một khúc dạo thôi mà biết mấy thiên tài!"

Tất cả trí tuệ đúc kết thành Khoa học quân sự.
Tất cả tài hoa nhào luyện thành Nghệ thuật quân sự.
Tất cả tư tưởng nâng lên thành Triết lý quân sự.
Ấy là thiên tài quân sự lỗi lạc Hồ Chí Minh.

Sự nghiệp anh hùng Hồ Chí Minh là sự thật lịch sử hiển nhiên sáng láng.

Ai như Bác ta một đời đánh luôn ba đế quốc, ngót tám mươi năm không riêng  nghỉ lấy một ngày.

Cả Việt Nam biết ơn Người từng lấy sự sống mình làm tài sản chung dâng Tổ  quốc

Người anh hùng đã hạ gục tên đế quốc siêu cường hạt nhân.

Và Bác đã chiến thắng tên khổng lồ điện tử

Nhờ màu hồng ngọn cờ, nhờ sắc đỏ trái tim

Hồ Chí Minh "…Bác là mặt trời chiến thắng. Người "Là chiến thắng huy hoàng trời Tổ quốc".
 
Vị tướng Hồ Chí Minh mang tầm vóc, tư thế hoàn thiện của một anh hùng. Bởi ở Người kết tinh, hội tụ thật đầy đủ phẩm chất, tính cách, tài năng toàn vẹn của một Vị thống lĩnh, Thống soái đối với toàn quân, toàn dân. Từ xưa, Nguyễn Trãi đã từng luận anh hùng:Trừ độc, trừ tham, trừ bạo ngược /Có nhân, có trí, có anh hùng

Hồ Chí Minh là bậc đại nhân, đại trí, đại dũng vì vậy cũng là bậc đại anh hùng: "Anh hùng mới biết anh hùng" (Nguyễn Du).

Vị tướng Hồ Chí Minh không quân hàm, không quân hiệu, không huân chương. Người "Chỉ có trái tim bao la là tất cả gia tài". Ta hiểu đó là trái tim vĩ đại của bậc anh hùng.

Hồ Chí Minh là người anh hùng tạo ra anh hùng, làm nảy nở những thế hệ anh hùng, phát huy một dân tộc anh hùng, làm cho đất nước hoá anh hùng:

… Tăm tối cần lao nay hoá những anh hùng
… Nay đến nơi, hoa cỏ thảy anh hùng

Hồ Chí Minh là bậc thầy của những tướng lĩnh tuyệt vời tài năng trong đó có vị tướng hoà bình-hào kiệt Võ Nguyên Giáp. Người vì vậy xứng danh là bậc đại hào kiệt.

Là anh hùng giải phóng dân tộc, Người được xếp ngang tầm Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung. Là danh nhân anh hùng văn hoá, Người xứng đáng bên danh hiệu Nguyễn Trãi.

Là lãnh tụ cách mạng, Người được xếp ngang hàng những nhân vật có ảnh hưởng lớn trong thế kỷ XX.

"Người đã làm lay chuyển hệ thống thực dân. Người đã góp phần biến đổi bản đồ thế giới. Người đã đẩy bánh xe lịch sử theo hướng tiến bộ. Cả ba đặc điểm đó thể hiện khái một trong những Đường  lối chiến đấu hoàn hảo nhất của thời đại chúng ta- Đường lối chiến đấu hoàn hảo nhất -Báo Chiến đấu-Công gô Bradavin) (3)

Thế giới tôn vinh: "Hồ Chí Minh là chân lý của lịch sử"( Người cha, người thân kính nhất Mate Gioócgi – nhà báo Hungari)(4). "Chủ tịch Hồ Chí Minh là lịch sử."( X. Agienđê-Cố Tổng thống Chilê).(5)

Trên tất cả, Hồ Chí Minh là một Danh tướng Anh hùng huyền thoại.

Anh hùng không chỉ trong chiến đấu mà cả trong xây dựng: Người đã "nghĩ suy dữ dội nhất ngày nay về các bãi gieo và các bãi chiến trường".

Những tiếng nói bạn bè năm châu còn vang vọng mãi: "Hồ Chí Minh - một cái tên đã đi vào truyền thuyết, một người anh hùng chân chính của thời đại chúng ta bằng tấm gương của mình đã rèn luyện một dân tộc khiến cho những hành động anh hùng của dân tộc này đã trở thành thực tế hàng ngày” Đi vào truyền thuyết-Báo Dân chúng Hungari).(6)

Giờ đây, văn minh chưa tiêu diệt được man rợ, cái ác, cái xấu vẫn đang hiện diện "trong thế giới bạo tàn": chiến tranh, xung đột, tranh chấp, bá quyền, khủng bố, đói nghèo, lạc hậu…

 “Bốn nghìn năm ta quen thắng thù trong thế gian truân”. Nhà thơ lớn đã từng lên án kẻ ảo tưởng bá quyền “Mơ một thần chiến thắng hét toàn ra lửa” và ca ngợi con người Việt Nam với tầm vóc Thần Chiến Thắng hào hùng lịch sử (Thần chiến thắng).

Khi trời lặng gió êm cũng như khi sóng xao biển động. Nhất là "“Khi lòng ta có việc chưa yên/Khi dân tộc có điều muốn hỏi”  hãy hướng về lãnh tụ

Vị tướng nhìn ta vuốt chòm râu bạc 
Nếu quên thanh gươm ta chẳng hiểu người

Ánh mắt thần diệu "Trên đường dài, hai cánh đỡ ta đi...” (Tố Hữu).

Bác vẫn còn đây như hồn thơ trong hồn người. Và như tiếng hát theo nhịp bước dựng xây và giữ nước Bác đang cùng chúng cháu hành quân (Huy Thục).

ĐTH

* Tác giả Đoàn Trọng Huy, PGS. TS. Sinh năm  1934 tại Hà Nội. Quê gốc Hải Triều,Tiên Lữ, Hưng Yên. Nguyên Phó Chủ nhiệm khoa Ngữ Văn ĐHSP Hà Nội. Tác giả của hàng trăm bài báo và hơn 20 đầu sách nghiên cứu Văn học in chung và riêng (Tiếng Việt, Tiếng Anh và Bồ Đào Nha). Hiện nghỉ hưu tại TP HCM

Chú thích của tác giả: Tất cả thơ Chế Lan Viên lấy từ Chế Lan Viên tuyển tập - Tập 1 - Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội, 1985

1.Hồ Chí Minh Toàn tập-Chính trị Quốc gia-Hà Nội, 1995. Tập 12 (tr. 108)

2.Hồ Chí Minh Toàn tập-Chính trị Quốc gia-Hà Nội, 1995. Tập  5 (tr. 428)

(3),(4),(5),(6)  Một giờ với đồng chí Hồ Chí Minh

3-Thanh niên, 2007 (tr. 156,52,11,92)

                             Theo Nguoibanduong.net