Năm 1953, Chủ tịch Hồ Chí Minh có hai bài thơ chúc Tết đồng bào và chiến sĩ cả nước.

 

Năm mới dương lịch 1953 đến, ngày 1 tháng 1 đầu năm, Bác chúc chiến sĩ, đồng bào:

 

                                      Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc,

 

                                      Đồng bào cả nước đoàn kết một lòng,

 

                                      Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi,

 

                                      Độc lập thống nhất nhất định thành công.

 

Lời chúc đầu tiên: Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc. Vì sao lời chúc đầu tiên Bác dành cho các chiến sĩ?

 

Như chúng ta biết, cuối năm 1952, Bác và Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Tây Bắc. Chuẩn bị chiến dịch, Bác có Thư gửi các cán bộ và chiến sĩ chiến dịch Tây Bắc, Thư gửi các chiến sĩ dân công ở mặt trận Tây Bắc. Tham gia chiến dịch Tây Bắc gồm đại đoàn 308, 312, 316, tiểu đoàn 910 và các đơn vị hỏa lực phối hợp. Sau gần hai tháng chiến đấu ác liệt, tính đến ngày 10 – 12 – 1952, quân và dân ta đã tiêu diệt hơn 6000 tên địch, giải phóng hầu hết các tỉnh Tây Bắc, mở rộng vùng giải phóng, nối liền Tây Bắc với căn cứ địa Việt Bắc. Ngày 19 tháng 12, Bác ra Lời kêu gọi nhân kỷ niệm 6 năm ngày toàn quốc kháng chiến, Bác chỉ rõ và nhận định: “Đầu năm nay, ta thắng to trong chiến dịch Hòa Bình. Cuối năm nay, ta thắng to trong chiến dịch Tây Bắc…. Ta thắng to vì nhân dân ta đoàn kết, chiến sĩ ta chiến đấu dũng cảm…”

 

Từ nhận định trong lời kêu gọi được chuyển thành hai câu thơ đầu trong bài thơ Chúc năm mới 1953 Toàn thể chiến sĩ thi đua giết giặc/ Đồng bào cả nước đoàn kết một lòng. Hai câu thơ vừa là lời chúc vừa là lời kêu gọi không phải tự nhiên, ngẫu nhiên mà có được, nó xuất phát trên cơ sở, từ thực tế cuộc kháng chiến, từ những nhân tố đảm bảo cho kháng chiến thắng lợi. Bác chúc, Bác kêu gọi toàn thể, cả nước chiến sĩ, đồng bào, một cộng đồng dân tộc đồng tâm hiệp lực chiến đấu anh dũng để đạt được thắng lợi cả hai mục tiêu cách mạng: Kháng chiến thắng lợi và Độc lập thống nhất thành công. Đó là lôgích gợi mở dẫn đến hai câu kết bài thơ.

 

Nếu hai câu thơ đầu vừa là lời chúc vừa là lời kêu gọi thì hai câu cuối vừa là lời chúc vừa là lời khẳng định chắc đanh. Lời chúc, lời khẳng định được thể hiện mạnh mẽ hai lần ở hai câu thơ bằng từ khẳng định nhất định: Trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi/ Độc lập thống nhất nhất định thành công. Đây cũng chính là hai khẩu hiệu chiến lược của cuộc kháng chiến mà Bác và Đảng đã đề ra. Khẩu hiệu đi vào thơ, thành thơ một cách tự nhiên hợp tình, hợp lý, lan tỏa.

 

Chiến dịch Tây Bắc kết thúc thắng lợi, ngày 29 – 01 – 1953, Bác đến dự hội nghị tổng kết chiến dịch, Bác biểu dương quân và dân ta đã quyết tâm đánh thắng địch nhưng không được tự kiêu tự mãn, Bác tặng mỗi trung đoàn 25 huy hiệu để thưởng cho các chiến sĩ có thành tích xuất sắc. Một tuần trước Tết cổ truyền của dân tộc, ngày 6 – 2 – 1953 Bác đến nói chuyện tại buổi khai mạc lớp chỉnh huấn cán bộ Đảng, Dân, Chính các cơ quan trung ương về chỉnh Đảng. Bác nói rõ vì sao phải chỉnh Đảng: “Đảng Lao động Việt Nam, thừa kế Đảng cộng sản Đông Dương, là một Đảng anh hùng. Vì Đảng đã lãnh đạo nhân dân nổi lên làm cuộc cách mạng tháng Tám thành công, đã lãnh đạo bộ đội, nhân dân kháng chiến mấy năm và càng kháng chiến càng mạnh. Đã như vậy thì sao lại còn phải chỉnh Đảng? Vì trong số đông đảng viên gương mẫu, tận tâm tận lực phục vụ cách mạng, nhân dân, giai cấp, nhưng còn một số, không phải là ít, không làm  đúng chính sách của Đảng, của Chính phủ, không đi đúng đường lối của nhân dân. Những đảng viên ấy chưa thực đúng đắn, cho nên phải chỉnh?”

 

Trên đà thắng lợi của cuộc kháng chiến và sự lớn mạnh của cách mạng, nhân dân ta hồ hởi đón Tết Nguyên Đán Quý Tỵ - 1953, Bác vui mừng chúc Tết – mừng Xuân Quý Tỵ - 1953:Mừng năm Thìn vừa qua/Mừng xuân Tỵ đã tới/Mừng phát động nông dân/Mừng hậu phương phấn khởi/Mừng tiền tuyến toàn quân/Thi đua chiến thắng mới/Mừng toàn dân đoàn kết/Mừng kháng chiến thắng lợi/Mừng năm mới, nhiệm vụ mới/Lực lượng mới, thành công mới/Mừng toàn thể chiến sĩ và đồng bào/Mừng phe dân chủ Hòa Bình thế giới.

 

Bài thơ 12 câu, chữ Mừng được đặt mở đầu ở 10 câu. Đây đúng là bài thơ mừng. Lời mừng đầy đủ toàn diện: Mừng Tết, mừng Xuân, Mừng hậu phương, Mừng tiền tuyến, Mừng thi đua, Mừng đoàn kết, Mừng chiến thắng, Mừng nhiệm vụ mới, lực lượng mới, thành công mới, Mừng đồng bào, Mừng chiến sĩ, Mừng phe dân chủ hòa bình thế giới. Những lời mừng của Bác báo hiệu năm Quý Tỵ - 1953, cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc ta, với thế và lực, sẽ chủ động chuyển giai đoạn quyết định từ cầm cự sang tổng phản công. Tình hình đã diễn ra đúng như vậy.

 

Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc thắng lợi, nhưng đất nước còn bị chia cắt hai miền Bắc Nam. Trong khi miền Bắc từng bước đi lên chủ nghĩa xã hội thì ở miền Nam vẫn chưa ngừng tiếng súng, phải trực tiếp đương đầu với cuộc chiến đấu mới chống đế quốc Mỹ xâm lược âm mưu chia cắt lâu dài đất nước ta. Từ đầu năm 1965 ta đã đánh bại chiến tranh  đặc biệt của địch. Thất bại thảm hại ở miền Nam, giặc Mỹ leo thang mở rộng chiến tranh ra miền Bắc thực hiện chiến tranh phá hoại. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trên phạm vi cả nước ngày càng quyết liệt. Đầu năm 1965, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng do Bác chủ trì đã ra nghị quyết 11 khẳng định: “Miền Bắc là hậu phương lớn của tiền tuyến  lớn. Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là nhiệm vụ thiêng liêng của toàn Đảng, toàn dân. Công cuộc xây dựng kinh tế phát triển văn hóa xã hội ở miền Bắc trước hết phải vì sự nghiệp đánh thắng giặc mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam.”

 

Trên tinh thần Nghị quyết của Đảng, Bác chúc Tết đồng bào, chiến sĩ năm mới Ất Tỵ - 1965 vài vần nôm na mà bao quát cả tình hình những năm qua và phương hướng của năm mới:Chào mừng Ất Tỵ xuân năm mới/Nhà nước ta vừa tuổi hai mươi/Miền Bắc xây dựng đời sống mới vui tươi/Miền Nam kháng chiến ngày càng tiến tới/Đồng bào hai miền thi đua sôi nổi/Đấu tranh anh dũng, cả nước một lòng/Chủ nghĩa xã hội nhất định thắng lợi!/Hòa bình thống nhất ắt hẳn thành công.

 

Như Bác nói: “Năm 1965 là một năm vĩ đại: Đảng thân yêu của chúng ta vừa 35 tuổi. Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa chẵn 20 năm. Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất sắp kết thúc”, “Miền Nam anh dũng đang hy sinh xương máu để đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác trong cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược và bảo vệ miền Bắc. Trong công cuộc xây dựng nước nhà, miền Bắc phải quyết tâm vượt mọi khó khăn hoàn thành nhiệm vụ và ủng hộ miền Nam”. (Bài nói tại Hội nghị phổ biến kế hoạch nhà nước năm 1965). Cho nên trong thơ chúc Tết, Bác chúc hai miền thi đua sôi nổi, cả nước một lòng, đấu tranh anh dũng. Bác khẳng định: Chủ nghĩa xã hội nhất định thắng lợi/Hòa bình thống nhất ắt hẳn thành công.

 

Có một sự trùng hợp thú vị, ngẫu nhiên, 12 năm sau, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, còn một tuần nữa bước sang năm mới Ất Tỵ - 1965 (Cũng như 1 tuần trước Tết Nguyên Đán Quý Tỵ - 1953 trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược), Bác đến nói chuyện tại Hội nghị bồi dưỡng chỉnh huấn do trung ương triệu tập (từ ngày 22 – 26/1/1965) về phê bình và tự phê bình, Bác nói: “Cuộc chỉnh huấn lần này là một cơ hội tốt để tất cả chúng ta thật thà phê bình và tự phê bình, xem xét lại mình một các nghiêm chỉnh, thấy rõ những sai lầm để sửa chữa, thấy rõ ưu điểm để phát huy thêm. Muốn vậy mọi người phải thực sự tự giác tự nguyện. Nhất là các đồng chí lãnh đạo ở các cấp, các ngành cần phải gương mẫu trong việc phê bình và tự phê bình… Chúng ta phải làm sao cho sau cuộc chỉnh huấn này, mỗi đồng chí càng nhận rõ trách nhiệm của mình, càng thêm tin tưởng, phấn khởi và hăng hái tiến lên; sự đoàn kết nhất trí trong Đảng ngày càng nên vững chắc, đảm bảo cho Đảng ta càng trong sạch, càng mạnh mẽ, đảm bảo cho sự nghiệp cách mạng vĩ đại của chúng ta càng giành được nhiều thắng lợi to lớn hơn nữa”.

 

Năm mới Quý Tỵ - 2013 này, đã 44 năm không còn được nghe giọng nói ấm áp, hiền từ mà mạnh mẽ, khí phách, Bác chúc Tết đồng bào, chiến sĩ. Nhưng 22 bài thơ Chúc Tết – Mừng Xuân của Bác vẫn còn đó, vẫn hiển hiện trong đời sống của đồng bào, chiến sĩ mỗi khi Tết đến xuân về, vẫn thôi thúc toàn dân tộc đi lên trên con đường hạnh phúc, phồn vinh, xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.

 

Điều đặc biệt là, năm mới Quý Tỵ - 2013, Đảng ta đang tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI và quyết tâm thực hiện những lời dạy của Bác về phê bình và tự phê bình.

 

Đảng đã thành công trong chỉnh Đảng Quý Tỵ - 1953, chỉnh huấn cán bộ và đảng viên Ất Tỵ - 1965, nhất định Đảng sẽ thành công trong chỉnh đốn Đảng theo Nghị quyết Trung ương 4.

 

L.X.Đ

                  Theo Tạp chí Văn nghệ Quân đội